« ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΟΥ ΑΣΩΤΟΥ »

Κατά τη σημερινή Κυριακή του Ασώτου, αγαπητοί μου φίλοι, η Εκκλησία μας όρισε με σοφία να διαβάζεται μία περικοπή από την δεύτερη επιστολή του Αποστόλου Παύλου προς τους Κορινθίους, στην οποία τονίζεται η ελευθερία. Ένα από τα μεγαλύτερα δώρα του Θεού προς τον άνθρωπο είναι η ελευθερία της βούλησής του. Αυτή η ελευθερία καθιστά τον άνθρωπο κορωνίδα της Δημιουργίας. Η ελευθερία όμως αυτή πρέπει να έχει και ορισμένους αυτοπροσδιορισμούς. Η ασύδοτη χρήση της ελευθερίας, χωρίς αυτοέλεγχο, οδηγεί πολλές φορές στην καταστροφή. Παράδειγμα ο Άσωτος Υιός που αναφέρεται στο σημερινό Ευαγγέλιο, ο οποίος νόμισε πως φεύγοντας από το πατρικό του σπίτι και απολαμβάνοντας τη ζωή μέσα στην ασυδοσία, θα έβρισκε την ευτυχία. Βρήκε όμως την καταστροφή. Το θέμα είναι επίκαιρο. Και σήμερα γίνεται λόγος περί ελευθερίας.

Ποικίλα κοινωνικά και πολιτικά κινήματα παρουσιάσθηκαν και μίλησαν περί ελευθερίας και περί ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Ανεξάρτητα αν αυτά τα κινήματα τις περισσότερες φορές καταπατούν και την ελευθερία και τα ανθρώπινα δικαιώματα. Ας τολμήσει κάποιος να πει αντίθετη γνώμη από αυτή του αρχηγού του πολιτικού κόμματος στο οποίο ανήκει. Θα δει τότε ένα άλλο πρόσωπο, το οποίο δεν θα σέβεται καν την ελευθερία του. Άραγε πόσο ελεύθεροι είμαστε; Η ελευθερία του ανθρώπου, όπως και η ίδια η ζωή του, δεν αποτελεί ατομική υπόθεση, αλλά συνάρτηση των κοινωνικών του δεσμών και σχέσεων. Η ύπαρξη των άλλων είναι προϋπόθεση της ελευθερίας μας, όπως άλλωστε και της ίδιας της ζωής μας. Συνήθως πιστεύουμε ότι η ελευθερία μας περιορίζεται από την παρουσία των άλλων. Στην πραγματικότητα όμως χωρίς τους άλλους δεν μπορούμε να είμαστε αληθινά ελεύθεροι.

Ο Χριστιανισμός συνδέει την ελευθερία με την αγάπη. Δέχεται ότι πηγή της ελευθερίας είναι ο Θεός. Ο άνθρωπος που αγαπά αληθινά, είναι ελεύθερος να κάνει ό,τι θέλει. Ο άνθρωπος όμως αυτός δεν ζει για τον εαυτό του, αλλά για τους άλλους και μάλιστα τους αδύνατους. Η Χριστιανική ελευθερία δεν μετατρέπεται σε αυθαιρεσία, αλλά υπάρχει πάντα ως αγάπη και ως πληρότητα ζωής. Ο Χριστιανός είναι ελεύθερος, όταν νικά τις αδυναμίες του, τον εγωϊσμό του, και εργάζεται όχι μόνο για τον εαυτό του, αλλά θέτει τις ικανότητές του στην υπηρεσία του κοινωνικού συνόλου. Όσο περισσότερο αγαπά ο άνθρωπος τον πλησίον του τόσο γίνεται πιο ελεύθερος. Δεν εμποδίζεται πλέον από διάφορα πάθη του μίσους, της αντιπάθειας, της ζήλειας και είναι πιο ελεύθερος. Βλέπει τον συνάνθρωπό του με αγάπη και σε μία τέτοια σχέση λειτουργεί πιο άνετα η ελευθερία.

Ελεύθερος εσωτερικά ο άνθρωπος, μπορεί να αντισταθεί προς ό,τι τον υποδουλώνει και αυτοπροσδιορίζεται. Διατηρεί την ελευθερία της συνείδησης, της πίστης, του λόγου και του φρονήματος που απαιτεί φροντίδες και θυσίες. Χωρίς το πνεύμα της θυσίας εύκολα ο άνθρωπος αλλοτριώνεται και υποδουλώνεται. Η ελευθερία δεν ξεκινά εξωτερικά με νομοθετήματα, αλλά πρώτα εσωτερικά, ρυθμίζοντας και ελέγχοντας ο άνθρωπος τη θέλησή του, τις επιθυμίες του, ξέρει να ξεχωρίζει τι συμφέρει και τι δεν συμφέρει για την πραγματική του προαγωγή. Πως μπορούμε να μιλάμε για ελευθερία όταν είμαστε υποδουλωμένοι σε διάφορα πάθη; Πρέπει να ξεκαθαρίσουμε τον εσωτερικό μας κόσμο από τα ποικίλα αγκάθια της αμαρτίας, για να μπορέσουμε να φθάσουμε κάποια στιγμή στην πολυπόθητη ελευθερία. Διαφορετικά θα είμαστε αιχμάλωτοι των κακών επιλογών μας.      

Ο Χριστιανισμός τάχθηκε υπέρ της Δημοκρατίας. Η Εκκλησία ως κοινωνία προσώπων στηρίχθηκε στις δημοκρατικές σχέσεις. Στην Εκκλησία δεν υπάρχουν και δεν πρέπει να υπάρχουν εξουσιαστές, αλλά διάκονοι του Χριστού. Ας ακούσουμε τι λέει ο Γέροντας Εφραίμ, Δικαίος της Ιεράς Σκήτης Αγίου Ανδρέου στο Άγιον Όρος: «…εις την Ορθοδοξίαν και εις τον μοναχισμόν, δεν υπάρχει κανένας ανώτερος. Αυτό, ρητά, πρέπει να το τονίσωμε… Ας το προσέξωμε αυτό το πράγμα. Δεν έχομε αξιώματα, έχομε διακονήματα, και μάλιστα ταπεινά διακονήματα, και όχι ψευτοταπεινά. Διότι αυτή η λανθασμένη αντίληψις δεν σώζει, κολάζει». (Λόγοι πενιχροί εξ Αγίου Όρους-Τόμος Α΄, σελίδες 69-70). Αν μέσα στην Εκκλησία καλλιεργείται η εξουσιομανία από κάποιους δεν είναι αρεστή στον Χριστό μας, ο Οποίος «εταπείνωσεν εαυτόν γενόμενος υπήκοος μέχρι θανάτου, θανάτου δε σταυρού» (ΦΙΛΙΠ. 2, 8).

Αγαπητοί μου φίλοι, αν τελικά υπάρχουν πρωτεία πρέπει να εξαρτώνται από τη μεγάλη προσφορά. Ευτυχισμένοι οι άνθρωποι που είναι απαλλαγμένοι από ψεύτικες αυθεντίες και συμβιώνουν με τους συνανθρώπους τους μέσα στον κόσμο με την αγάπη. Η ελευθερία βιώνεται με την ειρηνική συνεργασία εν αγάπη. Η ελευθερία είναι εκείνη που συνιστά το βαθύτερο νόημα της αποκάλυψης του ανθρωπίνου όντος, σαν απάντηση σε εκείνη του Θεού, ο Οποίος προσδοκά από τον άνθρωπο δημιουργίες τολμηρά ελεύθερες. Ελευθερία που ξεκινά από τον έσω άνθρωπο, χαρίζει το νόημα της ζωής. Αυτό το νόημα το είχε χάσει ο Άσωτος Υιός του σημερινού Ευαγγελίου και μπόρεσε να το αποκτήσει και πάλι μόνο μέσα από την προσωπική του μετάνοια. Αν θέλουμε να αποκτήσουμε το αληθινό νόημα της ζωής, αξίζει τον κόπο να μετανοήσουμε και να αλλάξουμε τρόπο σκέψης.

Με αγάπη Χριστού,

π. Βασίλειος.