Κυριακή 30 Νοεμβρίου 2014

« ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΑΝΔΡΕΑΣ Ο ΠΡΩΤΟΚΛΗΤΟΣ »

Κατά τη σημερινή Κυριακή, αγαπητοί μου φίλοι, η Αγία μας Εκκλησία τιμά την μνήμη του Πρωτόκλητου μαθητή του Κυρίου μας, του Αποστόλου Ανδρέα. Ο Απόστολος Ανδρέας ήταν αδελφός του Σίμωνα Πέτρου. Ο πατέρας τους ήταν ο Ιωνάς. Ο Ανδρέας πιθανότατα ήταν μεγαλύτερος από τον Πέτρο. Έμεναν και οι δύο στην Καπερναούμ και εξασκούσαν το επάγγελμα του ψαρά. Ο Απόστολος Ανδρέας πριν γνωρίσει τον Χριστό είχε χρηματίσει μαθητής του Αγίου Ιωάννη του Βαπτιστή. Εκεί κοντά στον Τίμιο Πρόδρομο απέκτησε σπάνια ευσέβεια και έμαθε για τον ερχόμενο Μεσσία. Φαίνεται ότι ήταν παρών όταν ο Ιωάννης έδειξε με το δάκτυλό του τον Κύριο και είπε: «Ίδε ο αμνός του Θεού, ο αίρων τας αμαρτίας του κόσμου» (ΙΩΑΝ. 1, 30). Αυτή η φανέρωση του Μεσσία έκανε προφανώς τον ευσεβή ψαρά να ακολουθήσει πρώτος τον Κύριο και γι’ αυτό ονομάσθηκε Πρωτόκλητος.
Το όνομα του Αποστόλου Ανδρέα αναφέρεται στην Καινή Διαθήκη πάντοτε μαζί με του Φιλίππου. Και οι δύο αυτοί Απόστολοι κατάγονταν από την Βηθσαϊδά. Μαζί με τον Φίλιππο, ο Ανδρέας είχε εκφράσει τη δυσπιστία του για τον χορτασμό των πεντακισχιλίων ανθρώπων με τους πέντε άρτους και τους δύο ιχθείς. Αναφέρεται επίσης και στην περίπτωση της παράκλησης των Ελλήνων να δουν τον Κύριο. Για τελευταία φορά αναφέρεται το όνομα του Ανδρέα στην Καινή Διαθήκη, όταν ανέβηκε μαζί με τους άλλους Αποστόλους στο υπερώο της Ιερουσαλήμ «προσκαρτερούντες ομοθυμαδόν τη προσευχή και τη δεήσει συν γυναιξί και Μαρία τη μητρί του Ιησού και συν τοις αδελφοίς αυτού» (ΠΡΑΞ. 1, 13-14), όπου και έλαβε μαζί με τους άλλους τον φωτισμό του Αγίου Πνεύματος. Μέχρι εκείνη τη στιγμή δεν μπορούσαν να διακρίνουν τα μυστήρια του Θεού.
Μετά την Πεντηκοστή έλαχε σε αυτόν να αποσταλεί για ευαγγελισμό στην Έφεσο, όπου μαζί με τον Απόστολο Ιωάννη κήρυξαν και εδραίωσαν την Εκκλησία αυτής της μεγάλης πόλης. Στη συνέχεια, σύμφωνα με τον Ιστορικό Ευσέβιο, πήγε στη Σκυθία όπου και κήρυξε. Κατά τον Άγιο Γρηγόριο τον Ναζιανζηνό πέρασε στο Βυζάντιο, όπου ίδρυσε κι εκεί Εκκλησία. Για τον λόγο αυτό θεωρείται ως ο ιδρυτής της Αποστολικής Εκκλησίας της Κωνσταντινούπολης. Από εκεί ήλθε στην Ελλάδα και κήρυξε πρώτα στην Ήπειρο. Έπειτα, σύμφωνα με τον Άγιο Ιερώνυμο, έφθασε στην Αχαΐα, όπου ίδρυσε Εκκλησία. Στην Πάτρα συνελήφθη από τους διώκτες ειδωλολάτρες και υπέστη μαρτυρικό θάνατο. Σταυρώθηκε επί σταυρού που είχε το σχήμα του γράμματος Χ. Το λείψανό του φυλασσόταν από τους Χριστιανούς με ευλάβεια ως τα χρόνια των Σταυροφοριών, οπότε το άρπαξαν οι Λατίνοι και το μετακόμισαν στην Ιταλία. Στις 26 Σεπτεμβρίου του 1964 επέστρεψε στην Πάτρα.
Παρόλο που η Καινή Διαθήκη δεν αναφέρεται στις λεπτομέρειες της ζωής των Αποστόλων, εν τούτοις κάποια γεγονότα κατά την εξιστόρηση της ζωής και της δράσης του Χριστού, δείχνουν καθαρά τον χαρακτήρα τους. Έτσι μαθαίνουμε ότι ο Απόστολος Ανδρέας, έστω και αν ήταν ένας φτωχός ολιγογράμματος ψαράς, που καθημερινά εργαζόταν, είχε και πνευματικά ενδιαφέροντα. Όπως προαναφέραμε ήταν μαθητής του Αγίου Ιωάννη του Βαπτιστή. Με τη στάση του αυτή ο Απόστολος Ανδρέας μας διδάσκει ότι όποιο και αν είναι το επάγγελμά μας, όσες ώρες και αν σπαταλάμε γι’ αυτό, θα πρέπει να διαθέτουμε και κάποιο χρόνο για την πνευματική μας καλλιέργεια. Μαθαίνουμε ακόμη ότι ο Απόστολος Ανδρέας ήταν γεμάτος αγάπη για τον πλησίον. Μετά τη γνωριμία του με τον Χριστό σπεύδει να μοιρασθεί τα πνευματικά αγαθά της γνωριμίας του αυτής, με τον αδελφό του τον Πέτρο.
Η Καινή Διαθήκη μας παρουσιάζει τέλος τον Απόστολο Ανδρέα άνθρωπο με ευρείς ορίζοντες. Παρόλο που ήταν Εβραίος, κατάλαβε πολύ πριν την Πεντηκοστή και την επιφοίτηση του Αγίου Πνεύματος, ότι η σωτηρία που έφερε στη γη ο Χριστός απευθυνόταν προς όλους τους ανθρώπους και όχι μόνο στους ομοεθνείς του. Έτσι όταν κάποιοι Έλληνες ζήτησαν από τον Απόστολο Φίλιππο να τους οδηγήσει στον Χριστό, εκείνος ήταν επιφυλακτικός. Πήγε λοιπόν στον Ανδρέα και με τη βοήθειά του τους έφεραν στον Χριστό. Ίσως αυτή η προσαγωγή των Ελλήνων από τον Ανδρέα στον Χριστό να προμήνυε και την κατοπινή δράση του Αποστόλου στον Ελληνικό κόσμο. Ο Απόστολος Ανδρέας ήταν πραγματικά ένας άνθρωπος με πνευματικές αναζητήσεις, γι’ αυτό και αξιώθηκε από τον Κύριό μας να είναι ο πρώτος μαθητής που τον κάλεσε στο Αποστολικό αξίωμα.
Αγαπητοί μου αδελφοί, η εορτή κάθε Αγίου μας δίνει τη δυνατότητα να προσπαθήσουμε για να τον μιμηθούμε. Κάθε Άγιος έχει τα δικά του πνευματικά γνωρίσματα. Η ζωή των Αγίων δεν είναι ίδια. Το μόνο κοινό σημείο είναι η αγάπη τους για τον Χριστό. Αυτή την αγάπη για τον Χριστό μας παροτρύνουν να την αποκτήσουμε κι εμείς οι σημερινοί Χριστιανοί. Αυτή την αγάπη για τον Χριστό μας τη διδάσκει μέσα από την αγία ζωή του και ο Απόστολος Ανδρέας. Μάλιστα ο Απόστολος Ανδρέας έδωσε και την ίδια του τη ζωή για την αγάπη του αυτή προς τον Κύριο. Ας προσπαθήσουμε να αλλάξουμε τρόπο σκέψης και ζωής, διαβάζοντας τους βίους των Αγίων και εντρυφώντας στη ζωή τους. Μόνο έτσι θα μπορέσουμε να ξαναβρούμε τη χαμένη μας επικοινωνία μετά του Θεού. Ιδιαίτερα σήμερα που έχουμε όλοι χάσει τον πνευματικό μας προσανατολισμό.
Με αγάπη Χριστού,
π. Βασίλειος.




Παρασκευή 28 Νοεμβρίου 2014

« Η ΣΤΑΣΗ ΜΑΣ ΑΠΕΝΑΝΤΙ ΣΤΑ ΠΑΘΗ »


     Η πάλη μας, ναι, πρέπει να είναι προς τας αρχάς, προς τας εξουσίας των δικών μας, των εσωτερικών παθών μας κι όχι νίκη εναντίον του πλησίον μας. Και «ο νικών», σ’ αυτήν την αντίληψη φιλικής κοινωνίας και ειρηναίας συναλληλίας, «νοερώς νικά», αποκτά μια νίκη «νοεράν», εξυψώνεται διότι επικρατεί ο Νους, ο κατ’ εικόνα του Κάλλους. Ή, αν το «γεώδες φρόνημά» του επιδιώκει Νίκην σωματικήν, υποδούλωση και αφαίμαξη του πλησίον «εχθρού», τότε «ο νικών» νικάται υπό των παθών. Έχασε! Τότε ο νικών εν τοις πολέμοις τους πλησίον κι όχι νικών την δική του χοϊκή ανθρωπαρέσκεια, φιλαρχία, γαστριμαργία, φιληδονία, φιλαργυρία, τότε αυτός ο δήθεν νικητής των έξω είναι ο νικημένος των μέσα του. Έχει γίνει πια ένα ξεφτιλισμένο ερείπιο, έργον των παθών του, υπόδουλος εις τας αρχάς, σ’ εκείνες τις ψυχοφθόρες κοσμικές Αρχές και τας εξουσίας της εσωτερικής του σαπρίας: ένα νικητήριο τίποτε, ανδράποδον αποβλακωμένο της μέσα του συνεχώς έντρομης βλακείας.

Κώστας Γ. Ζουράρις
«Φιλοκαλούμεν μετ’ Ανταρσίας-Προπονητική για το Πολίτευμα της Υπεραναρχίας»
Εκδόσεις «Αρμός», Σελίδες 76-77.

Κυριακή 23 Νοεμβρίου 2014

« Η ΠΑΡΑΒΟΛΗ ΤΟΥ ΑΦΡΟΝΟΣ ΠΛΟΥΣΙΟΥ »


Στο σημερινό Ευαγγελικό ανάγνωσμα, αγαπητοί μου φίλοι, ακούσαμε την Παραβολή του άφρονος πλουσίου. Τα χωράφια αυτού του ανθρώπου απέδωσαν πλούσια παραγωγή. Και αντί ο πλούσιος αυτός να χαρεί και να ευχαριστήσει τον Θεό για την πλούσια σοδειά, κυριεύθηκε από έγνοιες και συλλογισμούς. Σκεφτόταν που να μαζέψει τους καρπούς που του περίσσευαν. Έχασε την ειρήνη και ήταν ταραγμένος. Κάποια στιγμή βρήκε τη λύση στο πρόβλημά του. Αποφάσισε να γκρεμίσει τις αποθήκες του, να οικοδομήσει μεγαλύτερες και να μαζέψει εκεί όλα τα αγαθά του. Και ύστερα να πει στον εαυτό του: «Τώρα έχεις πολλά αγαθά, που αρκούν για χρόνια πολλάˑ ξεκουράσου, τρώγε, πίνε, διασκέδαζε» (ΛΟΥΚΑ 12, 19). Νόμιζε ότι πλέον δεν θα τον απασχολούσε τίποτα. Πίστευε πως είχε έλθει η ώρα του για να χαρεί με φαγοπότια και διασκεδάσεις.
Ο δύστυχος! Νόμιζε ότι θα ευτυχήσει με τα πλούτη! Δεν μπορούσε να καταλάβει ότι αυτά δεν κάνουν τον άνθρωπο ευτυχισμένο. Ο ίδιος δεν μπορούσε να χαρεί τίποτα, διότι η πλεονεξία του τον ταλαιπωρούσε και τον βασάνιζε. Ήθελε να κρατήσει όλους τους καρπούς για τον εαυτό του. Κι επειδή ακόμη δεν είχε βρει τη λύση, βυθιζόταν σε εναγώνιες σκέψεις. Θα μπορούσε βέβαια να γίνει ευτυχισμένος, αν έπαιρνε μία γενναία απόφαση. Να δωρίσει τα αγαθά που του περίσσευαν στους φτωχούς και να ευχαριστήσει τον Θεό που του δώρισε μια τέτοια ευφορία και δυνατότητα φιλανθρωπίας. Αλλά επειδή σκοτίσθηκε από την πλεονεξία κατάντησε δυστυχισμένος και πνευματικά άρρωστος. Δεν μπορούσε να κατανοήσει τη δυστυχία που υπήρχε δίπλα του και να βοηθήσει αυτούς που είχαν ανάγκη. Ήταν προσκολλημένος στα υλικά αγαθά που είχε αποκτήσει.
Δεν κερδίζουμε τίποτα απολύτως από τα περιττά αγαθά που τυχόν έχουμε. Όσα περισσότερα αποκτάμε, τόσο περισσότερο ανησυχούμε και βασανιζόμαστε, προκειμένου να τα διατηρήσουμε. Και γίνεται η ζωή μας ταραγμένη και ανήσυχη. Τα θέλουμε όλα δικά μας για να τα απολαμβάνουμε μόνο εμείς. Δεν θέλουμε να καταλάβουμε ότι η ψυχή μας δεν χορταίνει με τα υλικά αγαθά. Η ψυχή ως πνευματική οντότητα ζει και ευτυχεί μόνο με πνευματικά αγαθά. Η αφθονία των υλικών αγαθών, των φαγητών, των διασκεδάσεων, δεν μας κάνουν ευτυχισμένους. Κι έπειτα στη ζωή υπάρχουν προβλήματα που δεν λύονται με το χρήμα, αρρώστιες και θλίψεις, πειρασμοί και εντάσεις, οικογενειακά και άλλα προβλήματα που αφαιρούν συχνά κάθε χαρά και ειρήνη. Ας επιδιώκουμε, λοιπόν, τα αγαθά που προέρχονται από τον ουρανό.
Τα πράγματα όμως δεν εξελίχθηκαν όπως περίμενε ο πλούσιος. Πριν ακόμη γίνουν όλα αυτά που υπολόγιζε, του μίλησε ο Θεός: «Ανόητε. Αυτή τη νύκτα θα παραδώσεις τη ζωή σου. Αυτά, λοιπόν, που ετοίμασες σε ποιον ανήκουν;» (ΛΟΥΚΑ 12, 20). Και ο Κύριος έκλεισε την Παραβολή λέγοντας: «Αυτά, λοιπόν, παθαίνει όποιος μαζεύει πρόσκαιρους θησαυρούς και δεν πλουτίζει τον εαυτό του με ότι θέλει ο Θεός» (ΛΟΥΚΑ 12, 21). Εμείς άραγε έχουμε σκεφθεί  ποτέ πως θα είναι το δικό μας τέλος, η δική μας τελευταία ημέρα ή νύκτα; Η νύκτα αυτή του πλουσίου της Παραβολής ήταν η πιο εφιαλτική και αποτρόπαιη. Ήταν η νύκτα την οποία ονειρευόταν ως νύκτα ευτυχίας και την περίμενε με τη βεβαιότητα ότι θα άρχιζε να απολαμβάνει για πολλά χρόνια ακόμη τα πλούτη του. Εκείνη η νύκτα όμως έγινε γι’ αυτόν νύκτα αγωνίας. Μία νύκτα ατελείωτη και φρικτή.
Όσοι είναι προσκολλημένοι στα υλικά αγαθά, την ώρα του θανάτου τους, αισθάνονται άβολα γιατί εγκαταλείπουν πίσω τους όλα εκείνα για τα οποία μόχθησαν και με πολλές αγωνιώδεις φροντίδες συγκέντρωσαν και απέρχονται πάμφτωχοι, άδειοι από καλά έργα και από την Χάρη του Θεού. Σκοτάδι απόγνωσης απλώνεται γύρω τους καθώς αφήνουν πίσω τους τα επίγεια. Για τους δίκαιους όμως, για τους ελεήμονες και φιλάνθρωπους, η τελευταία ημέρα ή νύκτα είναι η ωραιότερη ανατολή μιας ημέρας ατελείωτης. Είναι η είσοδος στην Βασιλεία του Θεού. Βέβαια για τους ανθρώπους που δεν πιστεύουν αυτά ακούγονται κάπως περίεργα. Και αυτό γίνεται γιατί νομίζουν ότι με τα υλικά αγαθά είναι αυτάρκεις και δεν χρειάζονται τη βοήθεια του Θεού. Έλεγε η Τατιάνα Γκορίτσεβα: «Ο πλούτος δημιουργεί έπαρση και κάνει περιττό τον Θεό» (Η τρέλλα να είσαι Χριστιανός, σελίδα 153).
Αγαπητοί μου φίλοι, η σημερινή Παραβολή είναι πολύ διδακτική και θα πρέπει να μας προβληματίσει. Είτε έχουμε πολλά αγαθά είτε λίγα. Εμείς άραγε πως θα βρεθούμε την τελευταία μας ώρα πριν την αναχώρησή μας για τον ουρανό; Είναι φοβερό να έχουμε την κατάληξη του πλουσίου της Παραβολής. Γι’ αυτό ας καταπολεμούμε κάθε πλεονεξία και ας αποταμιεύουμε τα αγαθά μας στις αποθήκες του ουρανού, μοιράζοντάς τα στους πεινασμένους και ενδεείς. Και ειδικά στις ημέρες μας υπάρχουν πολλοί που έχουν ανάγκη. Γιατί έτσι αποφάσισαν κάποιοι γι’ αυτούς. Έλεγε ο Στρατηγός Μακρυγιάννης: «Δεν πλουταίνει ο άνθρωπος με χρήματα μοναχά, πλουταίνει κι’ από τα καλά του έργα» (Απομνημονεύματα Μακρυγιάννη, σελίδα 284). Οφείλουμε να είμαστε Χριστιανοί όχι μόνο στο όνομα αλλά και στην πράξη. Γι’ αυτό χρειάζονται από την μεριά μας έργα αγάπης.
Με αγάπη Χριστού,
π. Βασίλειος.


Παρασκευή 21 Νοεμβρίου 2014

« † ΓΕΡΟΝΤΑΣ ΙΑΚΩΒΟΣ ΤΣΑΛΙΚΗΣ, 21.11.1991 »

Σύντομος βίος
Ο Γέρων Ιάκωβος Τσαλίκης (1920-1991) αποτελεί μία από τις σημαντικότερες προσωπικότητες του μοναχικού χώρου στην Ελλάδα κατά τον 20ο αιώνα. Ξεχώρισε για τον ασκητικό οσιακό του βίο, καθώς και για τα χαρίσματα τα οποία ανέπτυξε και τα οποία τον κατατάσσουν στις σύγχρονες μορφές αγιότητας της Ορθόδοξης Εκκλησίας. Ήταν μικρασιατικής καταγωγής, το μεγαλύτερο όμως μέρος της μοναχικής του ζωής, το πέρασε σε μοναστήρι στην Εύβοια. Εκοιμήθη τελικά το 1991, σε ηλικία 71 ετών.
Νεανικά χρόνια
Ο Γέροντας Ιάκωβος Τσαλίκης γεννήθηκε στο Λιβίσι της Μικράς Ασίας στις 5 Νοεμβρίου του 1920. Ήταν μέλος χριστιανικής οικογένειας (η μητέρα του είχε γεννήσει εννέα παιδιά, αλλά από τις κακουχίες είχαν επιζήσει μόλις τα τρία), που στα παιδικά του χρόνια έζησε τον ξεριζωμό των Ελλήνων από τη Μικρά Ασία. Αρχικά εγκαταστάθηκε στο χωριό Άγιος Γεώργιος Άμφισσας, όπου οι συνθήκες διαβίωσής του ήταν πολύ δύσκολες, κυριολεκτικά στα όρια της ανέχειας. Το 1925 η οικογένειά του μετακινήθηκε στα Φάρακλα της βόρειας Εύβοιας. Εκεί ο Γέροντας Ιάκωβος, διδάχτηκε τα θύραθεν και εκκλησιαστικά γράμματα, στην εκκλησία της Αγίας Παρασκευής του χωριού.
Σύμφωνα με τις μαρτυρίες της εποχής ο μικρός Ιάκωβος έδειχνε από την τη νεανική του ηλικία κλίση προς το μοναχισμό. Είναι χαρακτηριστικό πως πολλοί τον αποκαλούσαν καλόγερο, ένεκα του ασκητικού βίου που διήγαγε καθώς και εξ αιτίας των πρώτων χαρισμάτων που είχαν αρχίσει να διαφαίνονται. Η εμφάνιση της Αγίας Παρασκευής την ίδια περίοδο τον στιγμάτισε και τελικά αποφάσισε ότι θα ακολουθήσει τον μοναχικό βίο. Σε ότι αφορά την εκπαίδευσή του, ο Γέροντας Ιάκωβος δεν κατάφερε να παρακολουθήσει το Γυμνάσιο, εξ αιτίας των οικονομικών αναγκών της οικογένειάς του, με αποτέλεσμα να εργάζεται από μικρή ηλικία σε οικοδομή.
Σε ηλικία δεκαπέντε ετών ασθένησε σοβαρά, αλλά τελικά επέζησε. Πέντε χρόνια αργότερα θα ξεσπάσει ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος. Και αυτή την εποχή δοκιμάστηκε η υγεία του, ενώ έχασε και τη μητέρα του το 1942. Το επόμενο έτος ο Ιάκωβος θα πιαστεί αιχμάλωτος με πολλούς συγχωριανούς του από Γερμανούς, που τους οδήγησαν στο χωριό Στροφιλιά. Τα χρόνια του εμφυλίου η πείνα και οι κακουχίες ήταν μεγάλο πρόβλημα που ταλάνισε και δοκίμασε όλο τον Ελληνισμό, όπως και την οικογένεια του Ιακώβου. Το 1947 κλήθηκε στο στρατό και το 1949 απολύθηκε. Ήταν η χρονιά που πέθανε και ο πατέρας του.
Η μοναστική ζωή
Το 1951 και αφού παντρεύτηκε η αδελφή του, οδηγήθηκε στη μοναχική ζωή. Επέλεξε να εισέλθει στη μονή του Οσίου Δαβίδ στην Εύβοια, που την εποχή εκείνη είχε τρεις μοναχούς. Η κατάσταση εκεί όμως ήταν δύσκολη. Αφενός το μοναστήρι ήταν εγκαταλελειμμένο, αφετέρου οι μοναχοί δεν του έδωσαν ιδιαίτερη σημασία, με αποτέλεσμα να γυρίσει πίσω στα Φάρακλα. Τελικά, παρά τις αντίθετες πιέσεις ξαναπήγε στο Μοναστήρι. Στις 31 Νοεμβρίου του 1952 εκάρη μοναχός και στις 17 Δεκεμβρίου στη Χαλκίδα διάκονος και δύο ημέρες μετά ιερέας. Το 1975 ανέλαβε την Ηγουμενία της Μονής. Ήδη όμως και ιδίως μετά το 1970 είχε γίνει ιδιαίτερα δημοφιλής με αποτέλεσμα αρκετός κόσμος να εισέρχεται στη Μονή για εξομολόγηση και ποιμαντική καθοδήγηση. Το αποτέλεσμα ήταν να εισέρχονται σημαντικοί οικονομικοί πόροι τους οποίους ο Γέροντας τους χρησιμοποιούσε για σημαντικό φιλανθρωπικό έργο.
Η σκληρή άσκηση του Γέροντα του επιδείνωνε συχνά την υγεία του. Έτσι από τα πρώτα χρόνια εμφανίστηκαν σημαντικά προβλήματα υγείας. Τέτοια ήταν ένα σημαντικό πρόβλημα στη μέση που τον ταλαιπωρούσε από το 1956. Το 1964 εμφάνισε πρόβλημα στις αμυγδαλές σε σημείο να ασθενήσουν και τα νεφρά του. Ο Γέροντας ήταν πολύ εργατικός και εξ αιτίας αυτού του λόγου συνέβαιναν και άλλα προβλήματα. Το 1967, έκανε εγχείρηση βουβωνοκήλης, ενώ από το 1974 απέκτησε πρόβλημα φλεβίτιδας. Το 1980 του διαγνώστηκε καρδιακή ανεπάρκεια. Στις 23 Σεπτέμβρη του 1990 νοσηλεύτηκε με καρδιακή αρρυθμία. Την ίδια εποχή και λίγες ημέρες αργότερα ο Α. Παπανδρέου εγχειρίστηκε στο ίδιο νοσοκομείο όπου γνωρίστηκαν και ο Γέροντας τον ευλόγησε, μετά από προτροπή των οικείων του. Ένα έτος αργότερα στις 21 Νοεμβρίου ο Γέροντας εκοιμήθη, αφού συμμετείχε στη Θεία Λειτουργία των Εισοδίων της Θεοτόκου και μετάλαβε του Σώματος και Αίματος του Κυρίου.
 
Βιβλιογραφία Στυλιανός Παπαδόπουλος, “Ο μακαριστός Ιάκωβος Τσαλίκης”, εκδόσεις Ακρίτας, Αθήνα 2009.

www.filoumenos.com