Κυριακή 31 Οκτωβρίου 2021

« ΚΥΡΙΑΚΗ Ε΄ ΛΟΥΚΑ »

«Εδόθη μοι σκόλοψ τη σαρκί, άγγελος σατάν, ίνα με κολαφίζη ίνα μη υπεραίρωμαι» (Β΄ ΚΟΡ. 12, 7). Στο σημερινό Αποστολικό ανάγνωσμα,  αγαπητοί μου φίλοι, ο Απόστολος Παύλος μιλάει μεταξύ των άλλων για μία προσωπική του δοκιμασία. Την ονομάζει «σκόλοπα», δηλαδή σκληρό αγκάθι που ενοχλεί πολύ. Και γράφει ότι την προκαλούσε, κατά παραχώρηση Θεού, «άγγελος σατάν» (Β΄ ΚΟΡ. 12, 7), δηλαδή απεσταλμένος του διαβόλου, πονηρό πνεύμα. Μάλιστα ήταν τόσο ενοχλητική, ώστε τον «κολάφιζε», δηλαδή ήταν σαν να τον χτυπούσε στο πρόσωπο. Από τα λεγόμενα του Αποστόλου Παύλου πρέπει αυτή η ασθένεια να τον βασάνιζε για πολλά χρόνια. Παρόλα αυτά ο άγιος Απόστολος δεν αγανάκτησε, ούτε απελπίσθηκε. Αντίθετα σημειώνει ότι αυτή η δοκιμασία τον ωφελούσε πολύ. Ας δούμε, λοιπόν, με αφορμή τη δοκιμασία του Παύλου, ποιες είναι οι ωφέλειες των θλίψεων για τον πιστό Χριστιανό. 

Οι θλίψεις, όπως φαίνεται από τα λόγια του Αποστόλου Παύλου, βοηθούν στο να καλλιεργήσει ο αγωνιζόμενος πιστός το ταπεινό φρόνημα. Είχα τόσες πολλές αποκαλύψεις, γράφει ο Απόστολος Παύλος, τόσες θαυμαστές οράσεις και εμπειρίες από τον Θεό, ώστε, για να μην υπερηφανεύομαι, μου έδωσε «σκόλοπα» στο σώμα, για να με ταλαιπωρεί και να μένω στην ταπείνωση. Τη χρόνια δοκιμασία του, που πολύ τον δυσκόλευε, τη θεώρησε δωρεά του Θεού, σωτήρια παρέμβασή Του που τον προστάτευε από την υψηλοφροσύνη. Οι δοκιμασίες και οι θλίψεις οδήγησαν τον Απόστολο Παύλο στην κατά Θεό προκοπή. Ως άνθρωπος ζήτησε να απαλλαγεί από αυτές, αλλά δεν επέμεινε και άφησε τον εαυτό του στην Πρόνοια του Θεού. Γνώριζε πολύ καλά ότι χωρίς τις δοκιμασίες θα έπεφτε στην υπερηφάνεια. Γνώριζε την ασθένεια της ανθρώπινης φύσης.
Αντίστοιχα κι εμείς στις θλίψεις, αν τις αντιμετωπίζουμε με υπομονή και πίστη, συνειδητοποιούμε ότι από μόνοι μας είμαστε αδύναμοι, μικροί, θνητοί, και ό,τι καλό έχουμε, είναι του Θεού. Πόσο μας ταπεινώνουν η φτώχεια και η στέρηση, η αδικία, το πένθος και ιδιαίτερα η ασθένεια και ο πόνος! Μας βοηθούν να αποβάλουμε το υψηλό φρόνημα, τη ματαιοδοξία μας, τη σκληροκαρδία μας. Προσγειωνόμαστε στην πραγματικότητα. Δεν πετάμε στα σύννεφα. Εμβαθύνουμε στην αλήθεια που διακήρυξε ο Κύριος, ότι «χωρίς εμού ου δύνασθε ποιείν ουδέν» (ΙΩΑΝ. 15, 5). Ίσως έχουμε συναντήσει ανθρώπους που αντιμετώπισαν με πολλή πίστη μεγάλες θλίψεις στη ζωή τους. Γι’ αυτό έχουν βαθιά ταπείνωση και πολλή σύνεση. Πολύτιμος καρπός λοιπόν των θλίψεων είναι η απόκτηση ταπεινού φρονήματος. Χωρίς τις δοκιμασίες και τις θλίψεις στη ζωή μας δεν μπορούμε να ταπεινωθούμε.
Γράφει ο Απόστολος Παύλος ότι τρεις φορές παρακάλεσε τον Θεό να τον απαλλάξει από τον «σκόλοπα», και ο Θεός του απάντησε: «Σου αρκεί η Χάρη που σου δίνω» (Β΄ ΚΟΡ. 12, 9) για να αντέξεις τη θλίψη σου. Δηλαδή ο Θεός αρνήθηκε να τον απαλλάξει, για να τον ευεργετήσει ακόμη περισσότερο, να του χορηγήσει πλουσιότερη Χάρη. Ο δοκιμαζόμενος πιστός λοιπόν λαμβάνει ειδική Χάρη από τον Θεό, όταν δοκιμάζεται. Και αυτή η Χάρη τον ενισχύει να αντέξει τη δοκιμασία του και να επιτελέσει τα έργα που ο Θεός περιμένει από εκείνον. Προκειμένου για τον άγιο Απόστολο, τη βαριά και κοπιώδη Αποστολική του εργασία. Γι’ αυτό και ο ίδιος γράφει αμέσως παρακάτω: «Γι’ αυτό χαίρομαι για τα παθήματά μου, για τις βρισιές, τις θλίψεις, τους διωγμούς και τις πιέσεις που πέρασα για χάρη του Χριστού» (Β΄ ΚΟΡ. 12, 10). Επομένως όποιος σηκώνει τον σταυρό του, ζει με το θαύμα, ζει έντονα την παρουσία του Θεού στη ζωή του και βιώνει τη δύναμή Του!
«Θα μπορούσαμε να πούμε ότι ο Χριστός μας λέει: “Καταδέχθηκα τον σταυρό για τη σωτηρία των ανθρώπων. Και σ’ εκείνον που θέλω να τραβήξω κοντά μου, στέλνω πρώτα-πρώτα θλίψεις, και μάλιστα τη μία πίσω από την άλλη. Του τρυπώ την καρδιά με βέλη βουτηγμένα στο πικρό δηλητήριο του πόνου. Αυτό κάνω. Και το κάνω για να πεθάνει. Να πεθάνει για τον κόσμο, να νεκρωθεί απέναντι στην ακαταμάχητη γοητεία, τη γλυκιά έλξη που ασκούν οι εφήμερες απολαύσεις και η κοσμική δύναμη. Η μάστιγα των θλίψεων είναι η σημαία της αγάπης μου. Μ’ αυτόν τον τρόπο πλήγωσα την καρδιά του δούλου μου Δαβίδ. Και μόνο όταν η θύελλα των συμφορών τον χώρισε από τον κόσμο, ο νους του γέμισε με συνταρακτικούς σωτήριους λογισμούς. Μια απροσδόκητη, ευλογημένη μεταστροφή συντελέστηκε μέσα του και πλημμύρισε ολόκληρη την ύπαρξή του…” (Πνευματικές νουθεσίες)». (Πνευματική Ανθολογία-Από τους βίους και τους λόγους Αγίων της Ρωσίας, σελίδα 148).
Αγαπητοί μου φίλοι, αν ο Χριστιανός αποδεχθεί τη δοκιμασία του και αξιοποιήσει την Χάρη που του δίνει ο Θεός, τότε θα γευθεί την πιο μεγάλη και τελική ωφέλεια των θλίψεων, που είναι ο αγιασμός του. Ο Θεός, γράφει ο Απόστολος Παύλος, μας παιδαγωγεί με τις δοκιμασίες «για το καλό μας, για να μετάσχουμε στην αγιότητά Του» (ΕΒΡ. 12, 10). Οι θλίψεις τελικά είναι απόδειξη όχι ότι δεν μας θέλει ο Θεός, αλλά ότι μας αγαπά πολύ. Δεν είναι τιμωρίες αλλά ευεργεσίες. Το αν θα ωφεληθούμε από αυτές, αν θα δώσουμε τον καρπό για τον οποίο τις επιτρέπει ο Θεός, αυτό εξαρτάται από το πως εμείς θα τις αντιμετωπίσουμε. Από μόνοι μας βέβαια είμαστε αδύναμοι. Με την Χάρη του Θεού όμως μπορούμε, και με τις πρεσβείες των Αγίων μας, εκείνων που σήκωσαν τις πιο μεγάλες θλίψεις για την αγάπη του Χριστού! Αξίζει λοιπόν τον κόπο να αγωνισθούμε και να αποδεχθούμε τις θλίψεις μας με καρτερία. 
Με αγάπη Χριστού,  
π. Βασίλειος.

 

Σάββατο 30 Οκτωβρίου 2021

« ΤΑΣΟΣ ΛΕΙΒΑΔΙΤΗΣ »

Ο Τάσος Λειβαδίτης είναι ένας από τους σπουδαιότερους ποιητές της πρώτης μεταπολεμικής γενιάς. Η ποίησή του κυριαρχείται από τη σπαρακτική υπαρξιακή του αγωνία, η οποία εκδηλώνεται αρχικά ως έκφραση τρυφερότητας και συμπόνιας στο πλαίσιο του αισιόδοξου σοσιαλιστικού ρεαλισμού και στη δεύτερη φάση του έργου του ως εσωτερική αναδίπλωση και αναζήτηση του νοήματος της ζωής στο παρελθόν ύστερα από τη διάψευση των προσδοκιών και την προδοσία του καλλιτέχνη ως αγωνιστή για έναν καλύτερο κόσμο. Στίχοι του ποιητή έχουν μελοποιηθεί από τον Μίκη Θεοδωράκη («Βρέχει στη φτωχογειτονιά», «Σαββατόβραδο», «Δραπετσώνα» κ.α), τον Μάνο Λοΐζο, τον Στέλιο Βαμβακάρη, τον Μίμη Πλέσσα, τονΓρηγόρη Μπιθικώτση, τον Γιώργο Τσαγκάρη και άλλους έλληνες συνθέτε

Τα πρώτα χρόνια

Ο Τάσος (Παντελεήμων-Αναστάσιος) Λειβαδίτης γεννήθηκε στην Αθήνα στις 20 Απριλίου 1922 και πέρασε τα παιδικά του χρόνια στο Μεταξουργείο. Ήταν γιος του Λύσανδρου Λειβαδίτη, εμπόρου με καταγωγή από την Κοντοβάζαινα Αρκαδίας, και της αθηναίας Βασιλικής Κοντοπούλου. Αδελφός του ήταν ο κωμικός ηθοποιός Αλέκος Λειβαδίτης (1914-1980), που διέπρεψε στην επιθεώρηση και ανιψιός του ο επίσης ηθοποιός Θάνος Λειβαδίτης (1934-2005), γνωστός από τις τηλεοπτικές του εμφανίσεις.

Μετά την αποφοίτησή του από το γυμνάσιο το 1940, γράφτηκε στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Τις σπουδές του διέκοψαν η γερμανική κατοχή και η συνακόλουθη ένταξή του στην Αντίσταση και στράτευσή του στην ΕΠΟΝ. Το 1946 νυμφεύτηκε τη Μαρία Στούπα, παιδική του φίλη και πολύτιμη σύντροφο σε ολόκληρη τη ζωή του, με την οποία απέκτησε μία κόρη, τη Βάσω.

Η πρώτη εμφάνιση στη λογοτεχνία

Την ίδια χρονιά πρωτοεμφανίστηκε στη λογοτεχνία με το ποίημα «Το τραγούδι του Χατζηδημήτρη», που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό «Ελεύθερα Γράμματα». Από το 1948 έως το 1952 εξορίστηκε για τις πολιτικές του πεποιθήσεις στη Λήμνο, τον Άη- Στράτη και τη Μακρόνησο, μαζί με άλλους αριστερούς καλλιτέχνες και διανοούμενος, όπως ο Γιάννης Ρλιτσος, ο Άρης Αλεξάνδρου και ο Μάνος Κατράκης.

Το 1952 εκδόθηκαν οι ποιητικές του συλλογές «Μάχη στην άκρη της νύχτας» και «Αυτό το αστέρι είναι για όλους μας». Τον επόμενο χρόνο, η ποιητική του συλλογή «Φυσάει στα σταυροδρόμια του κόσμου», που τιμήθηκε με το πρώτο βραβείο ποίησης στο Παγκόσμιο Φεστιβάλ Νεολαίας στη Βαρσοβία. Το βιβλίο του αυτό θεωρήθηκε ανατρεπτικό και ο ποιητής οδηγήθηκε σε δίκη στις 10 Φεβρουαρίου 1955 στο Πενταμελές Εφετείο Αθηνών, το οποίο τον αθώωσε πανηγυρικά.

«Οι γυναίκες με τ’ αλογίσια μάτια»

Ακολούθησαν οι ποιητικές συλλογές «Ο άνθρωπος με το ταμπούρλο» (1956) και «Συμφωνία αρ. 1» (1957), η οποία απέσπασε το πρώτο βραβείο του Δήμου Αθηναίων. Σταθμό στην ποιητική του διαδρομή και ορόσημο της πορείας του προς τη δεύτερη φάση της δημιουργίας του, που χαρακτηρίζεται από εσωτερική αναδίπλωση και υπαρξιακή αναζήτηση, αποτέλεσε, κατά τους θεωρητικούς της λογοτεχνίας, η συλλογή του «Οι γυναίκες με τ’ αλογίσια μάτια» (1958).

Το 1961 πήρε μέρος σε συναυλίες του Μίκη Θεοδωράκη ανά την επικράτεια, απαγγέλοντας ποιήματά του και συνομιλώντας με το κοινό. Μάλιστα, στη Βέροια δέχτηκε επίθεση από παρακρατικούς. Την ίδια χρονιά συνεργάστηκε στο σενάριο με τον Κώστα Κοτζιά κι έγραψε τους στίχους των τραγουδιών (σε μουσική Θεοδωράκη) για την ταινία του Αλέκου Αλεξανδράκη «Συνοικία το όνειρο», που αποτέλεσε σταθμό στην ιστορία του νεορεαλιστικού ελληνικού κινηματογράφου και αντιμετώπισε μεγάλα προβλήματα με τη λογοκρισία.
Ο Τάσος Λειβαδίτης συνεργάστηκε με περιοδικά, όπως η «Επιθεώρηση Τέχνης» (1962-1966) και η «Νέα Εστία», ενώ κράτησε τη στήλη της κριτικής στην εφημερίδα «Η Αυγή» (1954-1967 και 1974-1980). Κατά τη διάρκεια της επτάχρονης δικτατορίας (1967-1974) έμεινε άνεργος και ασχολήθηκε για βιοποριστικούς λόγους με μεταφράσεις και διασκευές λογοτεχνικών έργων σε περιοδικά ποικίλης ύλης, όπως το «Φαντάζιο».

Τα βραβεία

Με την επάνοδο της Δημοκρατίας στην Ελλάδα, τιμήθηκε με το Β΄ Κρατικό Βραβείο Ποίησης το 1976 για τη συλλογή «Βιολί για μονόχειρα» και το Α΄ Κρατικό Βραβείο Ποίησης το 1979 για το «Εγχειρίδιο ευθανασίας». Υπήρξε από τα ιδρυτικά μέλη της Εταιρείας Συγγραφέων.

Ο Τάσος Λειβαδίτης άφησε την τελευταία του πνοή στο Γενικό Κρατικό Νοσοκομείο της Αθήνας από ανεύρυσμα κοιλιακής αορτής στις 30 Οκτωβρίου 1988, ύστερα από δύο ανεπιτυχείς εγχειρήσεις. Μετά το θάνατό του εκδόθηκε η ποιητική του συλλογή «Χειρόγραφα του Φθινοπώρου».

www.sansimera.gr