« ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΗΣ ΑΠΟΚΡΕΩ »

«Ούτε γαρ εάν φάγωμεν περισσεύομεν, ούτε εάν μη φάγωμεν υστερούμεθα» (Α΄ ΚΟΡ. 8, 8). Ο Απόστολος Παύλος στο σημερινό Αποστολικό ανάγνωσμα, αγαπητοί μου φίλοι, μιλάει για το θεσμό της νηστείας. Η νηστεία κατά την Χριστιανική άποψη πρέπει να γίνεται χωρίς βία και γογγυσμό, αλλά ως εκούσια θυσία προς τον Θεό. Ο βαθύτερος σκοπός της είναι η πνευματική άσκηση. Ο Απόστολος Παύλος αναφέρεται στα ειδωλόθυτα, τα οποία ήταν σφάγια που προσφέρονταν ως θυσία στα είδωλα. Αυτά δεν είχαν καμία ιερότητα για τους Χριστιανούς. Συνιστά όμως ο Παύλος να προσέχουν οι δυνατοί στην πίστη μήπως με μία απρόσεκτη συμπεριφορά σκανδαλίσουν τους αδύνατους στην πίστη, όταν θα τους δουν να τρώνε ειδωλόθυτα με ένα πνεύμα ελευθερίας. Ο σκανδαλισμός είναι κάτι που πρέπει να προσέχει ο Χριστιανός. Θα πρέπει να προσέχει τη συμπεριφορά του απέναντι στους άλλους ανθρώπους.

Ο Απόστολος Παύλος μας παρέχει την ευκαιρία να μιλήσουμε σήμερα για τη νηστεία. Η νηστεία είναι αρχαιότατο θρησκευτικό φαινόμενο. Όλες οι θρησκείες περιλαμβάνουν το καθήκον της νηστείας. Οι Ανατολικοί λαοί σε εξαιρετικές ημέρες νήστευαν σε ένδειξη προσευχής και δοξολογίας προς τον Θεό. Οι αρχαίοι Έλληνες, προκειμένου να μυηθούν στα θρησκευτικά μυστήρια, νήστευαν προηγουμένως. Η νηστεία κατά την Χριστιανική διδασκαλία είναι εκούσια θυσία του ανθρώπου χωρίς ψυχολογικούς περιορισμούς και δεσμεύσεις. Δεν είναι μέσο επίδειξης, αλλά αποσκοπεί στην πνευματική ωφέλεια του ανθρώπου. Η νηστεία είναι μέσο πνευματικής άσκησης, που ενισχύει τον άνθρωπο σε πολλούς τομείς της ζωής του. Η καρδιά δεν μπορεί να μείνει σταθερή στην καθαρότητα και να μη μολυνθεί, αν δεν συντριβεί με τη νηστεία. Είναι αδύνατο να αποκτήσουμε αρετές χωρίς τη νηστεία.

Η περίοδος της νηστείας, που πλησιάζει, βοηθά να σκεφθούμε περισσότερο τα πνευματικά αγαθά και όχι τα υλικά. Η νηστεία παρέχει επίσης την ευχέρεια να εξοικονομούνται χρήματα για την άσκηση της φιλανθρωπίας. Έλεγε ο Όσιος Σεραφείμ του Σάρωφ: «Αληθινή νηστεία είναι όχι μόνο το να στερηθείς εσύ το ψωμί, αλλά και να το δώσεις στον πεινασμένο». (Πνευματική Ανθολογία-Από τους βίους και τους λόγους Αγίων της Ρωσίας, σελίδες 262-263). Η κραιπάλη και η γαστριμαργία απαιτούν και πολλά χρήματα. Δικαιολογούνται μερικοί πως δεν έχουν να βοηθήσουν τον αδύνατο συνάνθρωπο. Να η ευκαιρία με τη νηστεία της Σαρακοστής που έρχεται να εξοικονομηθούν χρήματα για την άσκηση των έργων της αγάπης. Τη σύσταση αυτή την ακούμε στους ύμνους της Καθαρής Δευτέρας. Είναι ευκαιρία λοιπόν την περίοδο αυτή της Σαρακοστής να εξασκήσουμε και την αρετή της ελεημοσύνης.

Η νηστεία ωφελεί πολύ και τη σωματική υγεία. Εξάλλου κάποιοι εκ των Αγίων Πατέρων που θέσπισαν τη νηστεία ήταν και ιατροί. Αποφεύγοντας κρέατα και λιπαρά κατά την περίοδο της νηστείας καθαρίζουμε τον οργανισμό μας από περιττές και επιβλαβείς τοξίνες. Η αποχή από το κρέας και από τα γαλακτοκομικά προϊόντα μας ωθεί να υιοθετήσουμε διατροφικές επιλογές που θα κάνουν καλό στην υγεία μας. Συγκεκριμένα, η νηστεία συμβάλλει στη μείωση της χοληστερίνης, στην αποτοξίνωση του οργανισμού, στην καλή λειτουργία του πεπτικού συστήματος, στη σταθεροποίηση των επιπέδων της γλυκόζης στο αίμα, καθώς και στη συνολική θωράκιση του ανοσοποιητικού. Αποβάλλονται τα άχρηστα και ανανεώνεται ο οργανισμός μας. Η εγκράτεια που κάνουμε στα φαγητά είναι ωφελιμότατη για την υγεία μας, αλήθεια ομολογούμενη και από την ιατρική επιστήμη.

Κυρίως η αποχή από ορισμένες τροφές, ασκεί τη θέλησή μας, για να επιτύχουμε και μία πνευματική νηστεία. Αυτό είναι και το βαθύτερο νόημα της Χριστιανικής νηστείας. Η εκούσια νηστεία ασκεί τη βούληση να απόσχει και από κακές συνήθειες, πάθη και αδυναμίες. Δεν έχει νόημα η υλική νηστεία, όταν ο Χριστιανός δεν ασκείται να κόψει την κακή συνήθεια της βλασφημίας, της χαρτοπαιξίας, της μέθης, της δουλείας σε πάθη απαράδεκτα και εφάμαρτα. Δεν ωφελούμαστε από τη νηστεία, όταν η ψυχή μας είναι κυριευμένη από μίσος και φθόνο προς τον συνάνθρωπό μας. Μαζί με τη νηστεία από κάποιες υλικές τροφές θα πρέπει να αγωνισθούμε εναντίον των πονηρών λογισμών και των εμπαθών αισθημάτων. Η πολυφαγία και η καλοφαγία στερούν από τον άνθρωπο τις πνευματικές δωρεές, γιατί το γεμάτο στομάχι φέρνει υπνηλία και γεννά αισχρούς λογισμούς.

Αγαπητοί μου φίλοι, ο Απόστολος Παύλος μας διδάσκει σήμερα να ξεχωρίζουμε τον τύπο από την ουσία. Η νηστεία είναι πνευματικό άθλημα ανάτασης της ψυχής και ωφέλεια του σώματος. Ο θεσμός της νηστείας αποβλέπει στον πνευματικό μας καταρτισμό, στην ενίσχυση της πνευματικής μας ζωής. Η νηστεία είναι μέσο για να αποκτήσουμε τις αρετές. Δεν είναι ο σκοπός της πνευματικής ζωής, Γι’ αυτό και αν κάποιος είναι ασθενής δεν νηστεύει. Έλεγε ο Όσιος Ζωσιμάς της Σιβηρίας: «Μην ενδιαφέρεστε μόνο για τη νηστεία και την αγρυπνία. Ο Κύριος δεν είπε, “Είστε μαθητές μου, αν νηστεύετε”. Αλλά τι είπε; “Είστε μαθητές μου, αν έχετε αγάπη ο ένας για τον άλλον” (Ιω. 13, 35). Και ο διάβολος ποτέ του δεν τρώει και ποτέ του δεν κοιμάται, αλλά κάνει πάντοτε το σατανικό του έργο. Αν, λοιπόν, δεν έχουμε αγάπη και ταπείνωση –αυτά που λείπουν και από τον διάβολο-, με τη νηστεία και την αγρυπνία –αυτά που έχει και ο διάβολος- θα γίνουμε κι εμείς μάλλον… διάβολοι». (Πνευματική Ανθολογία-Από τους βίους και τους λόγους Αγίων της Ρωσίας, σελίδα 263).

Με αγάπη Χριστού,

π. Βασίλειος.