« ΚΥΡΙΑΚΗ Γ΄ ΛΟΥΚΑ »

Το σημερινό Αποστολικό ανάγνωσμα, αγαπητοί μου φίλοι, αποτελεί μία από τις πιο προσωπικές και ενδιαφέρουσες περικοπές των Επιστολών του Αποστόλου Παύλου. Ο θείος Απόστολος είναι αναγκασμένος να «καυχηθεί» με έναν ανορθόδοξο τρόπο, όχι για  τις δυνάμεις του, αλλά για τις αδυναμίες του, προκειμένου να αντιπαρατεθεί με τους ψευδαποστόλους που προκαλούσαν σύγχυση στην Εκκλησία της Κορίνθου. Ο Παύλος ξεκινά με μία πανηγυρική διαβεβαίωση, επικαλούμενος τον Θεό ως μάρτυρα, ότι δεν λέει ψέματα. «Ο Θεός και πατήρ του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού οίδεν, ο ων ευλογητός εις τους αιώνας, ότι ου ψεύδομαι» (Β΄ ΚΟΡ. 11, 31). Αμέσως μετά, αναφέρει ένα γεγονός από το παρελθόν του στην Δαμασκό: την ταπεινωτική του φυγή μέσα σε ένα καλάθι, που κατέβηκε από το τείχος, προκειμένου να ξεφύγει από τον διοικητή-εκπρόσωπο του βασιλιά Αρέτα, ο οποίος ήθελε να τον συλλάβει.

Αντί να καυχιέται για κάποιο κατόρθωμα, υπερηφανεύεται για την αδυναμία του, δείχνοντας ότι η διακονία του δεν στηρίζεται σε ανθρώπινη δύναμη. Ο Απόστολος Παύλος, όπως και όλοι οι Άγιοι της Εκκλησίας μας, είχαν συναίσθηση της αδυναμίας τους και στηρίζονταν απόλυτα στη βοήθεια του Θεού. Άφηναν τα πάντα στην πρόνοια του Θεού και δεν έβγαιναν ζημιωμένοι. Εκείνος τους καθοδηγούσε στο τι έπρεπε να κάνουν, προκειμένου να ωφελείται πρωτίστως η ψυχή τους. Έτσι και ο Παύλος θέλει να δείξει, μέσα από τα λόγια του, ότι η διακονία του στηρίζεται μόνο στον Χριστό και πουθενά αλλού. Και το εννοούσε. Δεν έλεγε θεωρίες, αλλά όλα αυτά τα βίωνε σε προσωπικό επίπεδο. Είναι δυνατόν ο αδύναμος άνθρωπος να θέλει τη βοήθεια από κάποιον άλλο εκτός του Θεού; Και όμως οι σημερινοί άνθρωποι έχουν ξεχάσει να προσεύχονται και να ζητάνε την εξ ύψους βοήθεια.

Ο Απόστολος Παύλος επίσης αναφέρει μία εκπληκτική αποκάλυψη που έλαβε. Περιγράφει την αρπαγή ενός «ανθρώπου εν Χριστώ» (Β΄ ΚΟΡ. 12, 2), αναφερόμενος στον εαυτό του σε τρίτο πρόσωπο, στον «τρίτο ουρανό» (Β΄ ΚΟΡ. 12, 2) και στον Παράδεισο. Η αναφορά αυτή δεν γίνεται για προσωπική επίδειξη, αλλά για να δείξει ότι ακόμη και αν διέθετε λόγους να καυχηθεί, θα το έκανε με σύνεση. Η αποκάλυψη ήταν τόσο μεγάλη, που δεν επιτρεπόταν στον άνθρωπο να μιλήσει για όσα άκουσε. Αυτό τονίζει την ανωτερότητα και την ιερότητα της εμπειρίας, σε αντίθεση με τις κοσμικές καυχήσεις των αντιπάλων του. Ο Παύλος επιλέγει να μην καυχηθεί γι’ αυτό το σπουδαίο γεγονός. Το κάνει για να μη δώσει αφορμή να τον θεωρήσει κάποιος ανώτερο από ό,τι φαινόταν με βάση τα έργα του. Η ταπεινοφροσύνη είναι αρετή που κοσμεί όλους τους ανθρώπους του Θεού.

Ο Απόστολος Παύλος συνεχίζει τη θεολογική του επιχειρηματολογία, εξηγώντας πως η υπερβολική αποκάλυψη θα μπορούσε να τον οδηγήσει σε έπαρση. Για να αποτραπεί η πνευματική του αλαζονεία, του δόθηκε ένας «σκόλοψ τη σαρκί» (Β΄ ΚΟΡ. 12, 7) (ένα «αγκάθι στο σώμα»), για να τον ταλαιπωρεί. «Εδόθη μοι σκόλοψ τη σαρκί, άγγελος σατάν, ίνα με κολαφίζη ίνα μη υπεραίρωμαι» (Β΄ ΚΟΡ. 12, 7). Αν και δεν δίνεται συγκεκριμένη εξήγηση για το τι ήταν αυτό το αγκάθι, το νόημά του είναι σαφές. Ο Απόστολος Παύλος προσευχήθηκε τρεις φορές στον Κύριο να του αφαιρεθεί αυτή η δοκιμασία. Η απάντηση του Κυρίου δεν ήταν η αφαίρεση του πόνου, αλλά η διαβεβαίωση ότι η Χάρη Του είναι αρκετή για τον Παύλο. Και εξηγεί: «Η γαρ δύναμίς μου εν ασθενεία τελειούται» (Β΄ ΚΟΡ. 12, 9). Δηλαδή, «Η δύναμή μου φανερώνεται στην πληρότητά της μέσα σ’ αυτή την αδυναμία σου» (Β΄ ΚΟΡ. 12, 9).

Το σημερινό Αποστολικό ανάγνωσμα ανατρέπει την κοσμική αντίληψη της καύχησης, δηλαδή την επίδειξη δύναμης, πλούτου και επιτυχιών. Ο Παύλος καυχιέται για τις αδυναμίες του, τις διώξεις και τις  κακουχίες, αναδεικνύοντας ότι η αληθινή Χριστιανική δύναμη βρίσκεται στην αδυναμία, επειδή μέσα από αυτή λάμπει η δύναμη του Χριστού. Το κεντρικό μήνυμα είναι ότι η δύναμη του Θεού εκδηλώνεται τέλεια μέσα από την ανθρώπινη αδυναμία. Η Χάρη του Θεού είναι επαρκής για να στηρίξει τον άνθρωπο στις δοκιμασίες του, χωρίς να χρειάζεται η αφαίρεση του πόνου. Είναι αυτή η δύναμη και η παρηγοριά που μας δίνεται από τον Θεό εσωτερικά όταν βρισκόμαστε σε διάφορες δοκιμασίες. Ο Απόστολος Παύλος αποδέχεται την ταλαιπωρία ως μέσο για την πνευματική του ανάπτυξη και την εξύψωση του Θεού. Αποδέχεται την απόφαση του Θεού.

Αγαπητοί μου φίλοι, η εμπειρία του Παύλου στον τρίτο ουρανό και η ύπαρξη της ασθένειάς του δείχνουν τη σημασία της ταπεινοφροσύνης για τον πνευματικό άνθρωπο. Ακόμη και οι μεγαλύτερες πνευματικές εμπειρίες χρειάζονται την ταπείνωση, ώστε ο άνθρωπος να μην υπερηφανεύεται και να εξαρτάται πλήρως από την Χάρη του Θεού. Ας ακούσουμε τι λέει για την ταπείνωση ο Όσιος Θεοφάνης ο Έγκλειστος: «Αγωνιστείτε ν’ αποκτήσετε ταπείνωση. Η ταπείνωση είναι ευωδία Χριστού και ένδυμα Χριστού. Για χάρη της όλα θα τα συγχωρήσει ο Θεός. Δεν θα εξετάσει τις ελλείψεις που είχε ο αγώνας μας. Απεναντίας, αν δεν έχουμε ταπείνωση, καμιά άσκηση δεν θα μας βοηθήσει. Ο άνθρωπος μπορεί να σωθεί με το ταπεινό φρόνημα. Χωρίς αυτό το εισιτήριο, δεν θα του επιτραπεί η είσοδος στον παράδεισο, που είναι γεμάτος ταπεινούς». (Πνευματική Ανθολογία-Από τους βίους και τους λόγους Αγίων της Ρωσίας, σελίδα 359).

Με αγάπη Χριστού,

π. Βασίλειος.