« ΔΕΝ ΝΟΕΙΤΑΙ ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΔΙΧΩΣ ΘΕΙΑ ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΑ, ΠΡΩΤΟΠΡΕΣΒΥΤΕΡΟΥ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ ΓΙΑΝΝΑΚΟΠΟΥΛΟΥ »

Με αφορμή την πανδημία του Κορωναϊού έχουν γίνει πολλές συζητήσεις αυτές τις ημέρες ιατρικές, κοινωνικές, οικονομικές, θεολογικές και όχι μόνο. Θα ήθελα προσωπικά να αναφερθώ στη θεολογική διάσταση του θέματος. Και ιδιαίτερα θέλω να σταθώ στη στέρηση της Θείας Κοινωνίας στους αγωνιζόμενους πιστούς Χριστιανούς.

Σίγουρα οι επιπτώσεις της πανδημίας είναι πολλές και ιδιαίτερα σε ανθρώπινες ζωές. Αυτό μας στενοχωρεί όλους μας, να βλέπουμε κατά χιλιάδες να πεθαίνουν άνθρωποι από τον ιό αυτό. Σίγουρα η κυβέρνηση οφείλει να λάβει μέτρα, προκειμένου να μειωθούν τα θύματα από την πανδημία αυτή. Και ως ένα σημείο τα έχει καταφέρει και αξίζει τον έπαινό μας στην προσπάθεια αυτή.

Και πολλοί από εμάς τους Χριστιανούς έχουμε αποδεχθεί τα μέτρα που έχει πάρει η Πολιτεία, ακόμη και για τους λατρευτικούς χώρους. Ίσως ο συνωστισμός πολλών ατόμων σε έναν χώρο να αυξήσει τα κρούσματα του Κορωναϊού στη χώρα μας.

Όμως από κάποιο σημείο και μετά έχει λίγο ξεφύγει η κατάσταση. Τι εννοώ. Θα μπορούσε να επιτρέπει η Πολιτεία στους Ιερούς Ναούς να λειτουργούν κανονικά και όχι «κεκλεισμένων των θυρών» και να εισέρχεται ένας ορισμένος αριθμός πιστών και σε απόσταση. Όμως κανένας δεν έχει το δικαίωμα να αποκλείει τους πιστούς από την Θεία Κοινωνία, από το να λάβουν το Σώμα και το Αίμα του Κυρίου μας Ιησού Χριστού! Μετά την τέλεση της Θείας Λειτουργίας ο κάθε πιστός, που θα ήθελε να κοινωνήσει, να μπορούσε να προσέλθει στο Ποτήριο της Ζωής.

Δεν νοείται Εκκλησία δίχως Θεία Ευχαριστία. Δεν νοείται Θεία Ευχαριστία χωρίς τη συμμετοχή των πιστών σε αυτή. Γιατί μην ξεχνάμε μέχρι τώρα απαγορευόταν να λειτουργήσουν οι υπόλοιποι Ναοί, εκτός από τον Μητροπολιτικό Ναό κάθε Μητροπόλεως, από όπου μεταδιδόταν ραδιοφωνικά και τηλεοπτικά η Θεία Λειτουργία.

Ο Μητροπολίτης Περγάμου Ιωάννης Ζηζιούλας γράφει: «Η ταύτιση Εκκλησίας και Ευχαριστίας έχει τις ρίζες της πολύ βαθιά· ανάγεται ήδη στις πρώτες χριστιανικές κοινότητες, όπως μαρτυρούν οι επιστολές του Αποστόλου Παύλου, ιδιαίτερα η Α΄ προς Κορινθίους, όπου στο κεφάλαιο 11 ο Απόστολος ταυτίζει Ευχαριστία και Εκκλησία, όταν γράφει αναφερόμενος στην ευχαριστιακή σύναξη της Κορίνθου: “συνερχομένων υμών εν εκκλησία” (Α΄ Κορ. 11, 18).

»Την σύνδεση αυτή Ευχαριστίας και Εκκλησίας την βλέπουμε και στην Πατερική περίοδο, όπως μαρτυρούν οι άγιοι Ιγνάτιος Αντιοχείας, Κυπριανός, Μάξιμος κ.α. μέχρις ότου φθάσουμε στον πρώτο σαφή και εκπεφρασμένο ορισμό της Εκκλησίας που συναντούμε για πρώτη φορά το 14^ο αιώνα. Πρόκειται για τον άγιο Νικόλαο Καβάσιλα, ο οποίος πρώτος μας δίνει ορισμό της Εκκλησίας. Τι σημαίνει “Εκκλησία”; Ο Νικόλαος Καβάσιλας απαντά: “Η Εκκλησία σημαίνεται εν τοις μυστηρίοις”. Η φράση “εν τοις μυστηρίοις” σημαίνει απλώς “εν τη Θ. Ευχαριστία”…» («Εκκλησία και Έσχατα»).

Είναι δυνατόν λοιπόν, έστω και μέσα σε αυτή τη φοβερή πανδημία, να απαγορεύονται από κάποιους θρησκευτικούς και πολιτικούς ταγούς η τέλεση της Θείας Ευχαριστίας και να προτείνεται να την παρακολουθούμε από την τηλεόραση; Ας θυμηθούμε στο σημείο αυτό, σε άλλες εποχές καλές, τι λέγαμε εμείς οι κληρικοί προς τους πιστούς, ότι δεν πρέπει να παρακολουθούν την Θεία Λειτουργία από την τηλεόραση και να έρχονται στην Εκκλησία. Τι άλλαξε από τότε μέχρι σήμερα;

Και συνεχίζει ο Μητροπολίτης Περγάμου Ιωάννης Ζηζιούλας: «Αν η ταυτότητα της Εκκλησίας βρίσκεται στην Θ. Ευχαριστία, τότε όλα τα στοιχεία που αναφέραμε πιο πάνω, δηλαδή τα δόγματα, το κήρυγμα, η ηθική, η ιεραποστολή, η θεραπεία από τα πάθη κ.λπ. γίνονται “εκκλησία”, εκκλησιοποιούνται, μόνον όταν ενταχθούν στην Θ. Ευχαριστία· έξω από αυτήν, δηλαδή ως μεμονωμένες ενέργειες, δεν αποτελούν πράξεις της Εκκλησίας…

»Θέτω πολύ συχνά στον εαυτό μου και σε άλλους το ερώτημα: θα είχε άραγε σωθεί η οσία Μαρία η Αιγυπτία, αν μετά τα 40 χρόνια σκληρής ασκήσεως δεν κατέληγε στο να κοινωνήσει των αχράντων Μυστηρίων από τον άγιο Ζωσιμά; Ο Θεός βεβαίως τελικά μας σώζει, αλλά δεν είναι τυχαίο ότι η οσία Μαρία δεν αρκέστηκε στην άσκησή της, αλλά επεδίωξε την Θ. Κοινωνία προ του θανάτου της. Άσκηση, όπως είπαμε πιο πάνω, βρίσκει κανείς και έξω από την Εκκλησία. Θεία Ευχαριστία όμως όχι». («Εκκλησία και Έσχατα»).

Κάποιοι παρομοιάζουν την αποχή από την Θεία Κοινωνία, εξαιτίας των μέτρων για την πανδημία, με αυτήν της οσίας Μαρίας της Αιγυπτίας. Όμως κάνουν λάθος! Η οσία Μαρία πήγε οικειοθελώς στην έρημο, ενώ οι σημερινοί πιστοί εμποδίζονται από το να κοινωνήσουν. Και αυτή η κατάσταση έχει ξεκινήσει από την Κυριακή της Σταυροπροσκυνήσεως. Όμως μέχρι πότε πρέπει να απέχουν οι πιστοί από την Θεία Κοινωνία;

Το λέω και πάλι. Μέτρα οφείλουν να πάρουν και καλά κάνουν. Αλλά χρειάζεται και μία οικονομία, για το πως θα προσκυνήσουν οι πιστοί την Μεγάλη Εβδομάδα, αλλά και πως θα κοινωνήσουν (έστω λίγοι λίγοι). Θεία Κοινωνία δεν μπορεί να μεταδοθεί από την τηλεόραση, το ραδιόφωνο και το ίντερνετ.

Και θα κλείσω τις σκέψεις μου αυτές με τα λόγια το Μητροπολίτη Περγάμου Ιωάννη Ζηζιούλα: «Το πρώτο που νομίζω πως πρέπει να κάνει (η Εκκλησία) είναι να συνειδητοποιήσει ότι τα μέσα της τεχνολογίας, της επικοινωνιολογίας κ.λπ. δεν είναι αθώα, αλλά άκρως επικίνδυνα για το ίδιο το μήνυμα που θέλει να μεταφέρει δι’ αυτών η Εκκλησία. Όπως κάθε ιστορική πραγματικότητα, έτσι και τα μέσα αυτά εμπεριέχουν στην φύση τους το κακό, πολύ περισσότερο στις μέρες μας, που η ανάπτυξη των μέσων αυτών απειλεί την ίδια την ελευθερία μας, την ιερότητα και την αξιοπρέπεια του προσώπου μας και το ίδιο το φυσικό μας περιβάλλον. Αυτό θα κάνει την Εκκλησία, αν μη τι άλλο, φειδωλή στην χρησιμοποίηση αυτών των μέσων». («Εκκλησία και Έσχατα»).