Το
σημερινό ιερό Ευαγγέλιο, αγαπητοί μου φίλοι, παρουσιάζει συνοπτικά την ουσία
της Χριστιανικής ηθικής. Η ηθική δεν είναι κανόνες, κατά τους οποίους οφείλει ο
άνθρωπος να ζει ως άτομο. Η ηθική δεν νοείται ατομικά, αλλά από τη διαγωγή του
καθενός σε σχέση με τους συνανθρώπους του. Η ηθική προϋποθέτει κοινωνία
ανθρώπων. Μόνος του κανείς δεν κρίνεται ούτε ως δίκαιος, ούτε ως άδικος. Η
δικαιοσύνη και η αδικία φανερώνονται μέσα στις διανθρώπινες σχέσεις. Ο Χριστός
μίλησε για κοινωνική ηθική. «Καθώς θέλετε ίνα ποιώσιν υμίν οι άνθρωποι, και
υμείς ποιείτε αυτοίς ομοίως» (ΛΟΥΚΑ 6, 31). Αυτός είναι ο χρυσός κανόνας στις
σχέσεις των ανθρώπων. Η Αγία Γραφή δεν μιλάει για ξένα στοιχεία ως προς τη
συνείδησή μας. Τι ζητάει ο άνθρωπος; Οι συνάνθρωποί του να μη του κάνουν κακό,
να μη τον αδικούν. Το κακό που δεν θέλουμε να μας κάνουν οι άλλοι, δεν πρέπει
κι εμείς να το κάνουμε σε αυτούς. Έως εδώ έχουμε το ένα μέρος του κανόνα.
Ο Χριστός παρουσίασε μία ολοκληρωμένη
ηθική. Και ολοκληρωμένη ηθική είναι όχι μόνο η μη διάπραξη του κακού, αλλά και
η εφαρμογή του καλού. Ο νεαρός που ρώτησε τον Κύριο, πως μπορούσε να κερδίσει
την αιώνια ζωή, δεν έκλεψε, δεν σκότωσε, δεν μοίχευσε, δεν ψευδομαρτύρησε. Όμως
παρόλο που δεν έκανε κακές πράξεις, δεν έπραξε και το καλό. Γι’ αυτό και δεν
θεωρήθηκε από τον Χριστό τέλειος. Δεν θέλουμε οι άλλοι να μας κάνουν
οποιοδήποτε κακό. Θέλουμε να μας κάνουν το καλό, να μας βοηθούν στις δύσκολες
καταστάσεις, να μας δείχνουν επιείκεια στα παραπτώματά μας. Όμως την καλωσύνη
που θέλουμε για τον εαυτό μας θα πρέπει κι εμείς να τη δείχνουμε στους άλλους.
Αν ο κανόνας αυτός εφαρμοσθεί, θα λείψουν οι διενέξεις, οι διαμάχες, ακόμη και
οι πόλεμοι μεταξύ των εθνών. Θα επικρατεί οι αλληλοσεβασμός και η
αλληλοεκτίμηση μεταξύ των ανθρώπων.
Ενδέχεται βέβαια να συναντήσουμε στην
κοινωνία μας ανθρώπους, οι οποίοι θα καταπατήσουν αυτόν τον κανόνα, θα μας
πληγώσουν ψυχικά, θα μας δείξουν εχθρότητα. Φυσικό είναι σε μία άδικη
συμπεριφορά των άλλων να αισθανόμαστε πικρία, ακόμη και αγανάκτηση. Ο Χριστός,
στο σημερινό Ευαγγελικό ανάγνωσμα, μας παρουσιάζει το ηρωϊκό στοιχείο της
Χριστιανικής ζωής. Μας καλεί να κατανικήσουμε οποιαδήποτε αντιπάθεια προς τους
άδικους συνανθρώπους μας, προς τους εχθρούς μας και να φθάσουμε στο σημείο να
τους κάνουμε μόνο το καλό. Δύσκολο θα πουν κάποιοι, αλλά όχι ακατόρθωτο. Αν ο
άνθρωπος θελήσει να κάνει το πρώτο βήμα προς αυτή την κατεύθυνση, τότε θα τον
βοηθήσει και ο Θεός με την Χάρη Του. Αυτό τον ηρωϊσμό έδειξε ο Ίδιος ο Χριστός,
όταν επί του Σταυρού παρακαλούσε τον Θεό Πατέρα Του να συγχωρήσει τους
σταυρωτές Του.
Με την αγάπη προς τους εχθρούς σταματάμε
το κακό, που με την εκδίκηση διαιωνίζεται. Με την ανταπόδοση εξωθούμε τον εχθρό
μας σε μεγαλύτερη κακότητα. Δεν αποκλείεται δε η καλωσύνη μας να διεγείρει
συγκίνηση στην ψυχή του εχθρού μας, αν υπάρχουν μέσα του σπέρματα του αγαθού.
Αν αγαπάμε αυτούς που μας αγαπούν, λέει σήμερα ο Κύριος, δεν είναι σπουδαία
εκδήλωση. Μήπως και οι αμαρτωλοί το ίδιο δεν πράττουν; Δεν συνεργάζονται για
την υποστήριξη παράνομων συμφερόντων; Αυτό συνέβαινε στην εποχή του Χριστού, το
ίδιο συμβαίνει και σήμερα. Οι άνθρωποι του κακού υποστηρίζονται μεταξύ τους,
προκειμένου να ικανοποιούν τα πολυποίκιλα συμφέροντά τους. Ο Χριστός συνιστά
την αξιοπρέπεια και την ευθύτητα στη διαγωγή μας με μία ακέραιη ηθική. Αν
εφαρμόζαμε τη διδασκαλία του Κυρίου στη ζωή μας η καθημερινότητά μας θα ήταν
πολύ διαφορετική!
Διευκρινίζουμε ότι πρέπει να είμαστε
ανεξίκακοι, χωρίς όμως να φαινόμαστε ότι σκύβουμε το κεφάλι σε άδικες πράξεις,
σε καταπατήσεις των δικαιωμάτων μας και να φαινόμαστε δειλοί και αδύνατοι στο
χαρακτήρα. Ως Χριστιανοί πρέπει να είμαστε ισορροπημένοι άνθρωποι, να μη
χάνουμε την ψυχραιμία μας σε καμία περίπτωση, αλλά και να μη δείχνουμε τη φοβία
απέναντι άδικων ανθρώπων. Τα δικαιώματά μας θα τα υπερασπιζόμαστε. Την ψυχή μας
όμως να μη την αφήνουμε να κυριεύεται από συναισθήματα κακίας και εκδίκησης. Αν
αφήσουμε την ψυχή μας να δηλητηριασθεί από την κακία, θα είμαστε ταραγμένοι
άνθρωποι, δεν θα έχουμε ειρήνη, δεν θα είμαστε πραγματικοί Χριστιανοί. Θα
είμαστε μόνο στο όνομα. Εμείς οι Χριστιανοί οφείλουμε να είμαστε δίκαιοι,
ανεξίκακοι, με δυνατό χαρακτήρα. Έτσι μας έχει διδάξει και ο Αρχηγός της Πίστης
μας Ιησούς Χριστός.
Αγαπητοί μου φίλοι, η αρχή αυτή ισχύει και
στις διεθνείς σχέσεις. Ο Χριστιανισμός τάχθηκε εναντίον του πολέμου. Όταν όμως
ένας λαός επιζητεί την καταπάτηση των δικαιωμάτων ενός άλλου λαού, η
Χριστιανική ηθική επιτρέπει την άμυνα για την περιφρούρηση των απειλούμενων
δικαιωμάτων. Τους κακούς δεν τους μισούμε, αλλά δεν αφήνουμε ελεύθερη την
εγκληματικότητα. Η αγάπη, ανεβάζει τον άνθρωπο, το μίσος τον υποβιβάζει. Η
καλωσύνη μεταβάλλει τους ανθρώπους σε αγγέλους και η γη μας γίνεται παράδεισος.
Η κακότητα μεταβάλλει τους ανθρώπους σε θηρία και η γη μας γίνεται κόλαση. Η
αγάπη σε κάθε περίπτωση είναι σπουδαία δύναμη και καταξιώνει τη ζωή μας. Αυτή
την αγάπη καλούμαστε να αποκτήσουμε με τον πνευματικό μας αγώνα, προκειμένου να
μοιάσουμε στον Ιησού Χριστό, που είναι η όντως Αγάπη.
Με
αγάπη Χριστού,
π.
Βασίλειος.
