« ΤΟ ΣΗΜΕΙΟ ΤΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥ »

ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΜΑΘΟΥΜΕ ΝΑ ΚΑΝΟΥΜΕ ΣΩΣΤΑ ΤΟΝ ΣΤΑΥΡΟ ΜΑΣ

Στην έγκριτη εφημερίδα «Δημοκρατία» της Παρασκευής, 2 Ιουνίου 2017 (Αριθμός φύλλου 1897), στο «Ηρεμολόγιο», ο συντάκτης της στήλης αυτής, με αφορμή την εξόδιο ακολουθία του αειμνήστου Κωνσταντίνου Μητσοτάκη, κάνει αναφορά στο σημείο του σταυρού.

Παρουσιάζει με γλαφυρό τρόπο το πως κάνουν το σημείο του σταυρού κάποιοι εκ των Χριστιανών. «Ορισμένα μέλη σταυροκοπιούνται με μέθοδο σύμμεικτη: 50% με τον παπικό τρόπο και 50% ορθόδοξα». «Άλλοι κάνουν τον σταυρό τους “τσιγκούνικα”, με μικρές κινήσεις, λες και παίζουν μαντολίνο».

Προτείνει δε στους ανηλίκους αναγνώστες του να μάθουν να κάνουν τον σταυρό τους με το ποίημα: «Στο κεφάλι, στην κοιλιά, δεξιά κι αριστερά».

Με αφορμή, λοιπόν, αυτό το σχόλιο της εφημερίδας «Δημοκρατία», θα ήθελα να εκφράσω μερικές σκέψεις σχετικές με το σημείο του σταυρού.

Πριν από είκοσι αιώνες ο σταυρός ήταν όργανο ατιμωτικής τιμωρίας και φρικτού θανάτου. Οι Ρωμαίοι καταδίκαζαν στην ποινή της σταύρωσης τους πιο μεγάλους εγκληματίες. Σήμερα ο σταυρός κυριαρχεί σ’ ολόκληρη τη ζωή των πιστών Χριστιανών, σ’ ολόκληρη τη ζωή της Εκκλησίας μας, ως όργανο θυσίας, σωτηρίας, χαράς, αγιασμού και χάριτος. Πράγματι, όπου και να στρέψουμε το βλέμμα μας, μέσα και έξω από τον ορθόδοξο ναό, θα δούμε το σημείο του σταυρού.

Από τότε, που πάνω στον σταυρό καρφώθηκε και πέθανε για τη σωτηρία του κόσμου ο Ίδιος ο Θεός, ο Κύριός μας Ιησούς Χριστός, το όργανο αυτό της τιμωρίας έγινε όργανο σωτηρίας.

Η Εκκλησία μας δεν τιμά τον σταυρό αυτό καθεαυτό, ως απλό σχήμα, αποδεσμευμένο από τον Εσταυρωμένο Κύριο. Αλλά τον τιμά, ως το σύμβολο της μεγάλης θυσίας του Χριστού, από την οποία απορρέει η χάρη, ο αγιασμός και η σωτηρία του ανθρώπου. Βλέποντας ο πιστός το σχήμα του σταυρού, κάνοντας το σημείο του σταυρού, προσκυνώντας τον «τύπον» και το σύμβολο του σταυρού, βλέπει με τα μάτια της ψυχής του και προσκυνεί τον Εσταυρωμένο Ιησού.

Η αρχή της τιμής προς το σημείο του σταυρού χάνεται στα βάθη της Χριστιανικής αρχαιότητας, μια και μας παραδίδεται από τους Αποστολικούς χρόνους. «Ο λόγος γαρ ο του σταυρού τοις μεν απολλυμένοις μωρία εστί, τοις δε σωζομένοις ημίν δύναμις Θεού εστι» (Α΄ ΚΟΡ. 1, 18). Δηλαδή, «το κήρυγμα για τον σταυρικό θάνατο του Χριστού είναι μωρία γι’ αυτούς που πάνε προς το χαμό τους· για μας όμως που είμαστε στο δρόμο της σωτηρίας είναι η δύναμη του Θεού»(Α΄ ΚΟΡ. 1, 18). Να γιατί το σημείο του σταυρού παίζει ουσιαστικό ρόλο στη ζωή των Ορθοδόξων Χριστιανών.

Η Αγία μας Εκκλησία περιβάλλει με μεγάλη τιμή το σημείο του σταυρού, τόσο στη θεία λατρεία όσο και στην καθημερινή ζωή των πιστών. Το σημείο του σταυρού γίνεται πριν από όλες τις προσευχές, τις ιεροτελεστίες, τα Ιερά Μυστήρια και τις Ακολουθίες της Ορθόδοξης Εκκλησίας.

Οι Ορθόδοξοι Χριστιανοί κάνουν τον σταυρό τους πριν από την προσευχή και κατά τη διάρκεια αυτής, μπαίνοντας στο ναό, κατά την ώρα της Θείας Λειτουργίας, πριν και μετά το φαγητό, πριν από την έναρξη και μετά τη λήξη της εργασίας, βγαίνοντας από το σπίτι, ξεκινώντας για κάποιο ταξίδι κ.λπ. Με το σημείο του σταυρού δείχνουμε την πίστη μας στον Ιησού Χριστό και στην Αγία Τριάδα, καθώς επίσης και την υποταγή μας στο θέλημα του Θεού. Η ημέρα του πιστού πρέπει να αρχίζει και να τελειώνει με τον σταυρό! Αλλά και αντίστροφα, η νύκτα του να αρχίζει και να τελειώνει πάλι με τον σταυρό!

Πολλές φορές επίσης οι Χριστιανοί καταφεύγουν στο ναό, αναζητώντας τον Ιερέα, για να τους «σταυρώσει», δηλαδή να τους ευλογήσει σταυροειδώς, προκειμένου να ενισχυθούν εναντίον των πειρασμών ή να ανακουφισθούν από κάποια ασθένεια. Τόσο μεγάλη είναι η δύναμη του σταυρού, ο οποίος είναι το σημείο του Παντοδυνάμου Υιού του Θεού.

Στον βαπτιζόμενο κρεμάμε σταυρό ως ένα ορατό σημείο ότι ανήκει πια στον Εσταυρωμένο Κύριο και ως μία συνεχή ανάμνηση της εντολής του Χριστού: «Ει τις θέλει οπίσω μου ελθείν, απαρνησάσθω εαυτόν και αράτω τον σταυρόν αυτού και ακολουθείτω μοι» (ΜΑΤΘ. 16, 24). Δηλαδή, «όποιος θέλει να με ακολουθήσει, ας απαρνηθεί τον εαυτό του, ας σηκώσει τον σταυρό του κι ας με ακολουθεί» (ΜΑΤΘ. 16, 24).

Κάνοντας σωστά το σημείο του σταυρού, γίνεται φυλακτήριο για εμάς και φόβητρο των δαιμόνων. Πως πρέπει να κάνουμε όμως το σημείο του σταυρού; Αρχικά ενώνουμε τα τρία πρώτα δάκτυλα του δεξιού χεριού, ομολογώντας έτσι την πίστη μας σ’ έναν Θεό, που είναι ταυτόχρονα και τρεις Υποστάσεις, τρία Πρόσωπα (ο Πατήρ, ο Υιός και το Άγιο Πνεύμα) ομοούσια, ενωμένα μεταξύ τους «αχωρίστως» και «αδιαιρέτως». Τα άλλα δύο δάκτυλα, που ακουμπούν στην παλάμη, συμβολίζουν τις δύο φύσεις, δύο θελήσεις και δύο ενέργειες του Κυρίου μας Ιησού Χριστού, δηλαδή την θεία και την ανθρώπινη.

Μετά φέρνουμε το χέρι στο μέτωπο, τη σωματική περιοχή της διανοητικής λειτουργίας, φανερώνοντας έτσι ότι αγαπάμε τον Θεό με όλη τη διάνοιά μας, και ότι αφιερώνουμε σ’ Αυτόν όλες τις σκέψεις μας. Το χέρι έρχεται κατόπιν στην κοιλιά. Έτσι δηλώνουμε συμβολικά ότι προσφέρουμε στον Κύριο όλες τις επιθυμίες μας και όλα τα συναισθήματά μας. Τέλος, φέρνουμε το χέρι στους ώμους, πρώτα στον δεξιό και μετά στον αριστερό, ομολογώντας έτσι ότι και κάθε σωματική μας δραστηριότητα ανήκει σ’ Εκείνον.

Υπάρχουν κάποιοι Χριστιανοί που δεν κάνουν σωστά το σημείο του σταυρού κι έτσι εκτίθενται στον διάβολο. Ο ίδιος ο διάβολος κινεί το χέρι των απρόσεκτων αυτών Χριστιανών, για να χλευάσει το πανίερο σύμβολο του Τιμίου Σταυρού και για να κολάσει τους ίδιους!

Άλλοι πάλι Χριστιανοί δεν κάνουν καθόλου το σημείο του σταυρού, ιδιαίτερα όταν βρίσκονται σε δημόσιο χώρο. Είναι εκείνοι, που ντρέπονται να ομολογήσουν την πίστη τους στον Χριστό και στον σταυρό Του. Κατ’ αυτόν τον τρόπο στερούν τον εαυτό τους από ένα πανίσχυρο όπλο κατά των πειρασμών, των παθών, των ασθενειών και των δαιμόνων.

Ως Χριστιανοί οφείλουμε να κάνουμε σωστά το σημείο του σταυρού. Έτσι προφυλάσσουμε τον εαυτό μας από τις μεθοδείες του διαβόλου και σφραγίζουμε τον εαυτό μας με την χάρη Του. Με αυτόν τον τρόπο γινόμαστε άτρωτοι απέναντι στους δαίμονες.

Όπως διαπιστώνουμε από τα παραπάνω, το σημείο του σταυρού κλείνει μέσα του όλα τα σωτηριώδη γεγονότα, που οικονόμησε η άπειρη αγάπη του Θεού για τον «πεπτωκότα» άνθρωπο. Γι’ αυτό ακριβώς είναι σημείο σωτήριο, σημείο ζωοποιό, σημείο αγιαστικό για τους Χριστιανούς. Ας το χρησιμοποιούμε λοιπόν, όσο μπορούμε πιο συχνά, αγιάζοντας με αυτό κάθε πτυχή της καθημερινής και της πνευματικής μας ζωής.

  

Πρωτοπρεσβύτερος Βασίλειος Γιαννακόπουλος