« ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΟΥ ΘΩΜΑ »

Κυριακή του Θωμά σήμερα, αγαπητοί μου φίλοι, και η Εκκλησία μας μνημονεύει το γεγονός της ψηλάφησης του Κυρίου μας «επί τον τύπον των ήλων» (ΙΩΑΝ. 20, 25) από τον Απόστολο Θωμά. Η Αγία μας Εκκλησία χαρακτηρίζει την απιστία του Θωμά «καλή απιστία», γιατί αυτή η ανάγκη και αυτός ο τρόπος τον οδήγησαν στην επίγνωση της Ανάστασης του Χριστού. Ο Θωμάς αρνούμενος οποιαδήποτε μορφή θρησκευτικής υποκρισίας, που εκφράζεται με την έννοια της θρησκευτικής πίστης ως παράδοσης, ως συνήθειας και ως ταυτότητας, ζητά η πίστη του να είναι θεμελιωμένη σε προσωπική γεύση και εμπειρία. Δεν αρκείται στις μαρτυρίες των άλλων μαθητών. Θέλει ο ίδιος να είναι αυτόπτης μάρτυρας της Ανάστασης του Χριστού, ώστε να έχει δύναμη ο λόγος του και το κήρυγμά του, όταν αργότερα θα τον δούμε να πηγαίνει στην Ινδία ως Απόστολος του Χριστού.

Δυστυχώς εμείς οι σημερινοί Χριστιανοί μένουμε στην προτροπή «πίστευε και μη ερεύνα». Αυτή η φράση δεν έχει καμία σχέση με την Ορθόδοξη Πίστη μας, η οποία μας προτρέπει «ερευνάτε τας Γραφάς» (ΙΩΑΝ. 5, 39), γιατί έτσι στερεωνόμαστε περισσότερο στην πίστη μας και μπορούμε να δώσουμε ακόμη και τη ζωή μας γι’ αυτήν. Το να μην ζητάμε προσωπικό βίωμα ίσως να μην οφείλεται στην πίστη μας αλλά μάλλον στην απιστία μας. Θεωρούμε ότι κάτι τέτοιο είναι αδύνατο και επαναπαυόμαστε στη συνήθεια, στη θρησκευτικότητα, στην παράδοση. Μία παράδοση που είναι απλώς ανάμνηση και δεν είναι δυνατότητα προσωπικής μετοχής στο μυστήριο του Σταυρού και της Ανάστασης, είναι εκκλησιαστικό έκτρωμα και πνευματική αναπηρία. Εμείς οι Χριστιανοί πρέπει να αγωνιζόμαστε, προκειμένου να βιώσουμε την πίστη και να μην την προσεγγίζουμε επιδερμικά.

Η συνήθεια και η κακή θρησκευτικότητα είναι αυτά που μας καταστρέφουν. Γι’ αυτό και η Εκκλησία μέσα από την ψηλάφηση του Θωμά θέλει να μας πει ότι υπάρχει απιστία που δεν είναι «κακή». Είναι «καλή απιστία», όταν ο άνθρωπος έχει καλό λογισμό και θέλει ο Χριστός να γίνει η ζωντανή πραγματικότητα της ζωής του. Αλλά για να συμβεί κάτι τέτοιο, πρέπει να Τον ακολουθήσουμε όχι μόνο στην Ανάσταση, αλλά και στον Γολγοθά. Ο Χριστός απαντά σύμφωνα με τη διάθεσή μας. Όμως αυτή δεν πρέπει να είναι μία απλή περιέργεια του νου, αλλά μία αληθινή διάθεση να συμπορευθούμε με τον Χριστό στον Σταυρό και στην Ανάστασή Του. Όταν όμως είναι απλώς μία περιέργεια του νου, αυτό είναι αντικατάσταση του Χριστού με τη δική μας δύναμη. Αυτή η κατάσταση μας οδηγεί σε μία πραγματική έκπτωση και αδυναμία, οι οποίες μας εμποδίζουν να συναντηθούμε με τον Αναστημένο Χριστό.

Η πίστη δεν είναι μία περιέργεια του νου. Δεν είναι μία απλή ικανοποίηση κάποιων ψυχολογικών εσωτερικών αναζητήσεων. Η πίστη είναι μία αποκάλυψη του Θεού στον ταπεινό άνθρωπο. Και ποιος είναι ο ταπεινός άνθρωπος; Είναι ο πληγωμένος άνθρωπος, που θέλει να βρει την αγάπη και είναι έτοιμος να τα αφήσει όλα γι’ αυτήν. Το ακριβώς αντίθετο είναι η εκκοσμίκευση, η οποία μας οδηγεί στο να χάσουμε την πνευματική ευαισθησία και λειτουργούμε μόνο για το θέλημά μας και για το συμφέρον μας. Θέλουμε, λοιπόν, και την Ανάσταση, θέλουμε και την αμαρτία. Θέλουμε την Ανάσταση, για να έχουμε την εξασφάλιση της υπαρξιακής μας απορίας, αλλά ταυτόχρονα θέλουμε να ακολουθούμε και την αμαρτία. Σε αυτή την περίπτωση η Ανάσταση ικανοποιεί μόνο τον νου μας. Δεν αναπαύει την ύπαρξή μας, δεν θα αναπαύει το πρόσωπό μας.

Γιατί όμως ο Κύριος λέει στον Θωμά: «Μακάριοι οι μη ιδόντες και πιστεύσαντες» (ΙΩΑΝ. 20, 29); Ο Χριστός δεν κατηγορεί τον Θωμά γι’ αυτήν την επιθυμία του, να γίνει, δηλαδή, και αυτός προσωπικός μέτοχος της Ανάστασής Του. Αλλά τον κατηγορεί για το επίπεδο που επέλεξε να συναντήσει τον Χριστό, το χαμηλότερο επίπεδο, αυτό των αισθήσεων. Να ακουμπήσει, για να βεβαιωθεί. Να βάλει το δάκτυλο «επί τον τύπον των ήλων» (ΙΩΑΝ. 20, 25). Υπάρχει όμως και το επίπεδο του Λόγου, το επίπεδο του Φωτός, το επίπεδο της Αγάπης του Θεού. Για να μπορέσει όμως ο άνθρωπος να αποδεχθεί και να διακρίνει ποιο είναι το Πνεύμα του Θεού, απαιτείται μία εσωτερική ωριμότητα. Ο Θωμάς δεν ελέγχεται από τον Χριστό για τον πόθο του προς την αλήθεια, αλλά για τον τρόπο που επέλεξε να συναντήσει τον Θεό. Στο επίπεδο των αισθήσεων ο άνθρωπος γίνεται κυρίαρχος του άλλου και δεν ταπεινώνεται.

Αγαπητοί μου φίλοι, η πίστη είναι δώρο του Θεού. Ο Θεός γνωρίζεται δια της αποκάλυψής Του. Πρέπει ο Θεός να συγκαταβεί στην καρδιά μας. Από την μεριά μας χρειάζεται εσωτερική προετοιμασία. Εμείς θα δώσουμε χώρο με τρεις τρόπους. Ο πρώτος είναι να ποθήσουμε την αλήθεια και να μην εξαντλούμαστε στα εξωτερικά και τυπικά φαινόμενα, έστω και αν αυτά είναι εκκλησιαστικά. Ο δεύτερος είναι να καταβάλλουμε κόπο. Να προσευχόμαστε, να νηστεύουμε, να τηρούμε τις εντολές του Θεού, να αγωνιζόμαστε πνευματικά, με την προοπτική να δώσουμε τις προϋποθέσεις στον Θεό να κατοικήσει στην καρδιά μας. Και ο τρίτος είναι η ταπείνωση. Ο άνθρωπος ταπεινώνεται εσωτερικά και καταλαβαίνει ότι τον ξεπερνά η αλήθεια, με αποτέλεσμα να ζητήσει το έλεος του Θεού. Η εκζήτηση της Χάριτος και του ελέους είναι η εσωτερική ψηλάφησή μας του Αναστημένου Χριστού. Χριστός Ανέστη!

Με αγάπη Χριστού Αναστάντος,

π. Βασίλειος.