« ΜΕΓΑΛΗ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ, ΕΣΠΕΡΙΝΟΣ ΑΠΟΚΑΘΗΛΩΣΗΣ »

Το δράμα του Γολγοθά, αγαπητοί μου φίλοι, όπως το παρουσιάζουν οι ύμνοι και τα αναγνώσματα της Μεγάλης Παρασκευής, είχε και τον επίλογό τουˑ «Και λαβών το σώμα ο Ιωσήφ ενετύλιξεν αυτό σινδόνι καθαρά, και έθηκεν αυτό εν τω καινώ αυτού μνημείον ο ελατόμησεν εν τη πέτρα, και προσκυλίσας λίθον μέγαν τη θύρα του μνημείου απήλθεν» (ΜΑΤΘ. 27, 59-60). Για τους Γραμματείς και τους Φαρισαίους το άστρο του Ιησού είχε δύσει. Επάταξαν τον ποιμένα και διασκόρπισαν τα δώδεκα πρόβατα, τους Μαθητές Του. Καθησύχασαν και την τελευταία ανησυχία τους για ενδεχόμενη ανάσταση του Ιησού, γιατί «ησφαλίσαντο τον τάφον σφραγίσαντες τον λίθον μετά της κουστωδίας» (ΜΑΤΘ. 27, 66). Ο θρίαμβος όμως του Χριστού άρχιζε ακριβώς από εκεί, όπου οι εχθροί Του τον έβλεπαν να τερματίζεται. Οι πρώτοι νικηφόροι παιάνες ακούγονται κατά την ιερή Ακολουθία της Ανάστασης.

Στο σημερινό Ευαγγελικό ανάγνωσμα του Εσπερινού της Αποκαθήλωσης προβάλλεται το θαρραλέο παράδειγμα του Ιωσήφ από την Αριμαθαία, ο οποίος «τολμήσας εισήλθε προς Πιλάτον και ητήσατο το σώμα του Ιησού (ΜΑΡΚ. 15, 43). Ο Ιωσήφ στο θεάρεστο έργο της ταφής του Χριστού δεν είναι μόνος. Συνοδεύεται από τον συνάδελφό του Νικόδημο. Ήταν και αυτός μέλος του Μεγάλου Συνεδρίου που καταδίκασε τον Κύριο. Είχε μάλιστα μυστικά επισκεφθεί μία νύκτα τον Κύριο και κατά τη συζήτηση που είχε μαζί Του, είχε παραδεχθεί την Θεϊκή αποστολή Του. Αν και ο Νικόδημος παρέμεινε κρυφός μαθητής του Ιησού, δεν δίστασε να τον υπερασπισθεί δημόσια. Αυτό έγινε όταν τα μέλη του Μεγάλου Συνεδρίου αποφάσισαν να συλλάβουν τον Χριστό την ώρα που δίδασκε. Ο Νικόδημος αντιτάχθηκε στην απόφαση. Τους είπε πως ο νόμος δεν καταδικάζει άνθρωπο, αν προηγουμένως δεν ακουσθεί η απολογία Του (ΙΩΑΝ. 7, 50-51).

Στον Γολγοθά μαζί με το θάρρος έλαμψε και η αγάπη του Νικοδήμου προς τον Ιησού. Βοήθησε στην ταφή Του, για την οποία μάλιστα διέθεσε μεγάλη ποσότητα πολυτίμου αρώματος. «Ήλθε δε και Νικόδημος ο ελθών προς Ιησούν νυκτός το πρώτον, φέρων μίγμα σμύρνης και αλόης ως λίτρας εκατόν» (ΙΩΑΝ. 19, 39). Αν σήμερα συγκινούμαστε με την αναπαράσταση της Αποκαθήλωσης του Κυρίου, ποιο σπαραγμό θα ένιωσαν εκείνοι που παραβρέθηκαν στην πραγματική Αποκαθήλωση και άγγιξαν με τα χέρια τους το πάναγνο Σώμα του Κυρίου; Την άφατη θλίψη και τον απερίγραπτο πόνο της Μητέρας του Κυρίου, του Ιωάννη και των Μυροφόρων (ανδρών και γυναικών) εκφράζουν τα βαθυστόχαστα τροπάρια και τα «Εγκώμια» της σημερινής κατανυκτικής ημέρας. Τα θέαμα του νεκρού Κυρίου ταράζει ακόμη και τον Αγγελικό κόσμο.

Τα θέματα της Μεγάλης Εβδομάδας εκφράζονται και μέσα από την Ορθόδοξη Εικονογραφία. Έτσι στην εικόνα της Αποκαθήλωσης παρουσιάζονται κάτω, δεξιά και αριστερά, από τον Σταυρό δύο ομάδες προσώπων, η Παναγία με τις Μυροφόρες αριστερά, ο Ιωάννης, ο Ιωσήφ και ο Νικόδημος δεξιά. Στη μέση εικονίζεται ο νεκρός Κύριος που μόλις έχει αποκαθηλωθεί. Δεσπόζει στην εικόνα ενώνοντας τις δύο ομάδες. Πάνω, κάτω από τις κεραίες του Σταυρού, πετούν Άγγελοι. Είναι οι αντιπρόσωποι των Αγγελικών δυνάμεων, που εξεπλάγησαν από τον φόβο, όταν είδαν νεκρό τον Ζωοδότη Κύριο. Στην πρώτη σειρά των Μυροφόρων εικονίζεται η Παναγία να κρατάει από την μέση τον νεκρό Υιό της. Τα μάτια της έχουν στεγνώσει από τα δάκρυα. Η θλίψη της είναι συγκρατημένη. Η βεβαιότητα της Ανάστασης της γλυκαίνει τον πόνο. Λύπη ανάμικτη με έκπληξη προδίδει η έκφραση των Μυροφόρων που στέκουν πίσω από την Θεοτόκο.

Στην ομάδα των ανδρών διακρίνουμε με τη σειρά τον Ιωσήφ, τον Ιωάννη και τον Νικόδημο. Ο Ιωσήφ, σεβαστό και επίσημο μέλος του Συνεδρίου, έχει έκφραση αριστοκρατική. Τα συμβάντα τον έχουν βυθίσει σε σκέψεις. Αναπολεί τη ζωή, τη δράση και τη διδασκαλία του Διδασκάλου του. Θαυμάζει την Θεία κένωση. Ο αγαπημένος μαθητής του Χριστού, ο Ιωάννης, κρατάει με το ένα χέρι το γερμένο κεφάλι του Χριστού και με το άλλο το νεκρό χέρι Του. Είναι σε στάση υπόκλισης. Υποκλίνεται μπροστά στην Θεία μεγαλειότητα. Προσκυνά κατά κάποιο τρόπο το Πάθος, ανυμνεί την ταφή και μεγαλύνει την Θεία δύναμη, με τα οποία λυτρώθηκε ο άνθρωπος από την θανατηφόρα αμαρτία. Ο Νικόδημος είναι ακουμπισμένος στην σκάλα, που χρειάσθηκε για την Αποκαθήλωση. Εικονίζεται συνήθως κρατώντας όργανα ξυλουργού, που ήταν απαραίτητα για να βγουν τα καρφιά του Σταυρού. Έντονη είναι η θλίψη και στο πρόσωπο του Νικοδήμου.

Αγαπητοί μου φίλοι, στην εικόνα της Αποκαθήλωσης, εικονίζονται στο πάνω μέρος και οι Άγγελοι. Οι Άγγελοι με ανοικτές τις παλάμες των χεριών, προσθέτουν στην ανθρώπινη απορία για το Πάθος του Κυρίου και την έκπληξη του Ουρανού. Στην εικόνα της Αποκαθήλωσης δεσπόζει η μορφή του προσηλωθέντος στον Σταυρό Κυρίου. Ο θάνατός Του ήταν το προανάκρουσμα της ζωηφόρας Ανάστασής Του. Ήταν ένας φυσίζωος ζωογόνος δηλαδή ύπνος. Καθώς τον ενατενίζουμε εξουθενωμένο, έρχεται στον νου μας το θρηνητικό άσμα: «Ύπνωσας Χριστέ τον φυσίζωον ύπνον εν τάφω, και βαρέος ύπνου εξήγειρας, του της αμαρτίας, το των ανθρώπων γένος» (Εγκώμιο Δευτέρας Στάσης). Η εικόνα της Αποκαθήλωσης του Κυρίου μας έχει βαθιά νοήματα, αρκεί εμείς να την ατενίσουμε με μία πιο πνευματική θεώρηση. Καλή και ευλογημένη Ανάσταση.

Με αγάπη Χριστού,

π. Βασίλειος.