« ΚΥΡΙΑΚΗ ΙΕ΄ ΛΟΥΚΑ (ΖΑΚΧΑΙΟΥ) »

Η έννοια της αμαρτίας, αγαπητοί μου φίλοι, είναι αποτυχία, αστοχία στους σκοπούς του ανθρώπου. Αμαρτάνω σημαίνει αποτυγχάνω, σφάλλω στις ενέργειές μου, στις πράξεις μου. Η αποτυχία δεν αναφέρεται μόνο στα βιοτικά πράγματα, αλλά επεκτείνεται και στον ηθικό τομέα της ζωής. Το να αμαρτάνουμε είναι ανθρώπινο, το να μένουμε όμως στην αμαρτία είναι δαιμονικό. Ανθρώπινο μεγαλείο είναι και η επανόρθωση με την μετάνοια. Με την αλλαγή σκέψης και διάθεσης. Κανένας δεν είναι αναμάρτητος. Όταν όμως ο άνθρωπος ακούει τη φωνή της συνείδησής του, την πληροφορία της που αποτυγχάνει, τότε γνωρίζει τον εαυτό του, επισημαίνει τα λάθη και τις αστοχίες και εγείρεται η ηθική συνείδηση για μία ανανεωμένη ζωή. Είναι η ζωή της σωτηρίας κατά τη διδασκαλία της Εκκλησίας μας. Είναι η ζωή κοντά στον Σωτήρα Χριστό.

Ο Ευαγγελιστής Λουκάς μας διηγείται, στο σημερινό Ευαγγελικό ανάγνωσμα, την μετάνοια ενός αμαρτωλού ανθρώπου εκείνης της εποχής. Ο Ζακχαίος ήταν τελώνης, υπάλληλος της Ρωμαϊκής διοίκησης. Η Ρωμαϊκή διοίκηση στηριζόταν στο δίκαιο του νόμου χωρίς ηθική υπόσταση. Γιατί και σήμερα πόσοι νόμοι δεν είναι ηθικοί, αν και έχουν θεσπισθεί από κοινοβούλια διαφόρων κρατών; Οι υπάλληλοι, λοιπόν, της Ρωμαϊκής διοίκησης ήσαν και αυτοί με αυτό το πνεύμα της πολιτικής δύναμης. Γι’ αυτό γίνονταν και αυτοί σκληροί, άρπαγες, καταχραστές, κλέφτες, καταπιέζοντας τους αδύνατους. Αυτοί ήσαν οι τελώνες, οι οποίοι ήσαν μισητοί από τον λαό. Πάντοτε οι λαοί αντιδρούν, όταν επικρατεί η αδικία. Πόσα πράγματα θα είχαν αλλάξει, αν οι άνθρωποι που έχουν την εξουσία ήσαν πιο δίκαιοι; Πόσο διαφορετική θα ήταν η συνεργασία αρχόντων και αρχομένων;

Ο Ιησούς περνούσε εκείνη την εποχή από την Ιεριχώ. Πλήθος λαού είχε συγκεντρωθεί, προκειμένου να δουν από κοντά τον Χριστό. Γεννήθηκε, λοιπόν, και στον Ζακχαίο η επιθυμία να δει και αυτός τον Ιησού. Εξαιτίας του ύψους του (ήταν κοντός) ανέβηκε σε μία συκομορέα. Ανεβασμένος στο δένδρο αντίκρισε τον Ιησού και μέσα του ένιωσε βαθύτατη συγκίνηση. Η πνευματική ακτινοβολία του Χριστού μίλησε στην καρδιά του. Ο Χριστός γνώστης της ανθρώπινης καρδιάς είδε τον Ζακχαίο και του είπε: «Ζακχαίε, σπεύσας κατάβηθιˑ σήμερον γαρ εν τω οίκω σου δει με μείναι» (ΛΟΥΚΑ 19, 5). «Ζακχαίε, κατέβα γρήγορα, γιατί σήμερα πρέπει να μείνω στο σπίτι σου» (ΛΟΥΚΑ 19, 5). Ο Ζακχαίος γεμάτος χαρά κατέβηκε από το δένδρο και πήγε να ετοιμάσει τα της φιλοξενίας του Κυρίου. Ο φιλοξενούμενός του ήταν ο Ίδιος ο Θεός.

Ο Ιησούς επισκέφθηκε το σπίτι του Ζακχαίου και εκείνος ένιωσε στην ψυχή του μία αναγεννητική επιθυμία. Ήταν αμαρτωλός και το επάγγελμά του τον βύθιζε σε πολλές παρανομίες και αδικίες. Την επιθυμία της μετάνοιάς του την ομολόγησε στον Χριστό. Αναλαμβάνει να επανορθώσει όλες τις αδικίες του και να χαρίσει τα μισά από τα υπάρχοντά του στους φτωχούς. «Σταθείς δε Ζακχαίος είπε προς τον Κύριονˑ ιδού τα ημίση των υπαρχόντων μου, Κύριε, δίδωμι τοις πτωχοίς, και ει τινός τι εσυκοφάντησα, αποδίδωμι τετραπλούν» (ΛΟΥΚΑ 19, 8). Αυτή είναι η αληθινή μετάνοια που εκφράζεται με τα καλά έργα. Η μετάνοια οδηγεί στη σωτηρία. «Η μετάνοια είναι η ελπίδα μετά την αμαρτία», όπως πολύ εύστοχα παρατηρεί ο Πρωτοπρεσβύτερος Μιχαήλ Καρδαμάκης (Κεφάλαια κατανυκτικα, σελίδα 28). Ο Ζακχαίος του σημερινού Ευαγγελίου σώθηκε με όλη την οικογένειά του.

Ο Χριστός αυτή την αναγέννηση προσφέρει στον άνθρωπο. Η μετάνοιά μας δεν πρέπει να είναι μία επιπόλαια συναισθηματική κατάσταση, αλλά γενναία απόφαση αλλαγής του τρόπου της αποτυχημένης ζωής μας. Αυτή η γενναία απόφαση αλλαγής του τρόπου  της ζωής μας εκφράζεται με την ταπείνωση στο Ιερό Μυστήριο της Εξομολόγησης. Στο Μυστήριο αυτό, εκείνος που μετανοεί λαμβάνει την πληροφορία ότι οι αμαρτίες του έχουν συγχωρηθεί. Το Μυστήριο της Εξομολόγησης έχει απροσμέτρητη ψυχολογική σημασία. Κατά τον Πρωτοπρεσβύτερο Μιχαήλ Καρδαμάκη: «Η μετοχή μας στο θεανθρώπινο σώμα του Χριστού, η επιστροφή μας στην Εκκλησία, που ταυτίζεται με τη σωτηρία και τη θέωσή μας, δεν εξασφαλίζεται με τις αξιόμισθες πράξεις, αλλά με τη μετάνοια, που μας οικειώνει με τη χάρη και νικά τον πνευματικό θάνατο» (Ορθόδοξη Πνευματικότητα, σελίδα 256).

Αγαπητοί μου φίλοι, η σωτηρία μας και η επανόρθωση των σφαλμάτων μας δεν είναι πράξη μαγική. Δεν περιορίζεται σε ορισμένα σύμβολα, χωρίς να προχωράμε στο βαθύτερο νόημά τους. Η σωτηρία είναι το σημείο στο οποίο συναντάται η ζήτηση του Θεού με την ζήτηση του ανθρώπου. Ο Θεός ήλθε στον κόσμο «ζητήσαι και σώσαι το απολωλός» (ΛΟΥΚΑ 19, 10). Μας καλεί ο Θεός κι εμείς ανοίγουμε τις καρδιές μας, με αγαθή διάθεση, για να επενεργήσει η Χάρη του Θεού. Από εμάς εξαρτάται τελικά η σωτηρία μας. Αν εμείς θελήσουμε να αλλάξουμε τρόπο ζωής και να αγωνισθούμε πνευματικά, τότε θα δούμε την Χάρη του Θεού να μας βοηθά και να μας στηρίζει στον αγώνα μας αυτό. Υπάρχει πάντοτε ο τρόπος «ζητήσαι ιδείν τον Ιησούν» (ΛΟΥΚΑ 19, 3). Και τότε η επικοινωνία αυτή θα έχει τα αγαθά αποτελέσματα του Ζακχαίου.

Με αγάπη Χριστού,

π. Βασίλειος.