« ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΟΥ ΑΣΩΤΟΥ »

Η σημερινή παραβολή του Ασώτου Υιού, αγαπητοί μου φίλοι, είναι συγκινητική και υπέροχη. Μέσα στην παραβολή αυτή υπάρχει θησαυρός σοφίας, ευσπλαγχνίας και τρυφερότητας. Αν ανατρέξουμε σε ολόκληρη τη βιβλιοθήκη της ανθρώπινης φιλολογίας, δεν θα βρούμε αυτόν τον θησαυρό που υπάρχει στην παραβολή του Ασώτου Υιού. Η σημερινή παραβολή παρουσιάζει τον άνθρωπο που κατέρχεται στο έσχατο σημείο της αθλιότητας, της ολοσχερούς κατάπτωσης. Μα όταν ο άνθρωπος νιώσει την εγκατάλειψη του ίδιου του εαυτού του και των άλλων συνανθρώπων του, τότε μέσα του ανάβει ένας σπινθήρας που γίνεται φλόγα ελπίδας ότι θα μπορέσει από την κατάπτωση να αναστηθεί. Αρχίζει να βλέπει πιο αισιόδοξα τη ζωή του. Εισέρχεται στον κόσμο της μετανοίας και συγχωρητικότητας. Και αυτό είναι το βαθύτερο νόημα της παραβολής του Ασώτου Υιού.

Η παραβολή αυτή ενέπνευσε ένας πλήθος φημισμένων ζωγράφων και λογοτεχνών. Στάθηκε η παραβολή αφορμή να συντεθούν οι πιο συγκινητικοί εκκλησιαστικοί ύμνοι, αξιόλογα και εμπνευσμένα κηρύγματα και να γραφούν ιστορήματα και θεατρικά έργα άξια πολλής προσοχής. Εκατομμύρια άνθρωποι αντικρίζοντας την καταχνιασμένη μορφή του Ασώτου, προτού χαθούν για πάντα στο χάος του ολέθρου, σταμάτησαν, πόνεσαν βαθιά για το κατάντημά τους και πήραν την μεγάλη απόφαση του γυρισμού σε μια ζωή που έχει αξία. Σε όποια κατάσταση και αν βρεθούμε πνευματικά, ακόμη και στην μεγαλύτερη πτώση, υπάρχει ελπίδα, η οποία αναδύεται από την συγκλονιστική αυτή παραβολή. Μετά την πτώση της αμαρτίας, υπάρχει η ελπίδα της μετανοίας. Ποτέ δεν πρέπει να μας κάνει η οποιαδήποτε αμαρτία, να απελπισθούμε. Η απελπισία προέρχεται από τον διάβολο.

Η παραβολή του Ασώτου είναι επίκαιρη πάντοτε. Η πτώση είναι μέσα στην ανθρώπινη φύση. Ο λόγος αυτός απευθύνεται σε όλους μας και ιδιαίτερα στους νέους μας. Εμείς οι μεγαλύτεροι έχουμε συνηθίσει να κατακρίνουμε τους νέους, ότι δεν έχουν ιδανικά και αδιαφορούν για τα πάντα. Η χωρίς αγάπη κριτική στους σημερινούς νέους δεν έχει πέραση. Και αυτό γίνεται γιατί δεν διαπιστώνουν οι νέοι ειλικρίνεια και αγάπη στην κριτική των μεγαλυτέρων. Η Εκκλησία, ζωντανή πραγματικότητα στην πορεία της ιστορίας, δεν αγνοεί και δεν πρέπει να αγνοεί τις ανακατατάξεις και γενικώτερα τα δρώμενα σε κάθε εποχή. Όλοι μας δεν μπορούμε να αγνοούμε τη σύγχρονη πραγματικότητα, για να αντιμετωπίζουμε τους νέους με πλήρη κατανόηση. Οι νέοι εκτιμούν την ειλικρίνεια και την αγάπη των μεγαλυτέρων. Εκτιμούν την προσπάθεια που καταβάλουν οι μεγαλύτεροι, προκειμένου να τους προσεγγίσουν.

Μιλάμε για τον Άσωτο Υιό και τονίζουμε τη σημασία της επιστροφής μόνο. Στη σημερινή εποχή αντί να μιλάμε για ασώτους υιούς, είναι καλύτερα να συντελούμε ως κοινωνικοί παράγοντες να μην δημιουργούνται άσωτοι υιοί. Ο καλύτερος τρόπος επικοινωνίας με τους νέους είναι ο διάλογος που γίνεται με αγάπη και κατανόηση. Ο διάλογος να αρχίζει από την οικογένεια και να συνεχίζεται με παιδαγωγικότερο τρόπο από τους δασκάλους όλων των βαθμίδων της Εκπαίδευσης. Οι δάσκαλοι θα πρέπει να ενδιαφέρονται πρωτίστως για την διάπλαση των χαρακτήρων των μαθητών και όχι μόνο για τη στείρα απομνημόνευση.  Έχει δίκιο ο Χρήστος Γιανναράς που γράφει: «Η Παιδεία, από το Δημοτικό ως το Πανεπιστήμιο, εξαντλείται φανερά στην άχαρη γυμναστική της διάνοιας με την απομνημόνευση» (Η Νεοελληνική Ταυτότητα, σελίδες 139-140). Ο διάλογος να επεκτείνεται και σε διάφορους κοινωνικούς θεσμούς, με πρώτο το θεσμό της Εκκλησίας.

Οι σχέσεις μας με τους νέους πρέπει να είναι ειλικρινείς και να μην διακατέχονται από μια υποκρισία και από έναν ευσεβιστικό πουριτανισμό. Δεν μπορούμε να μιλάμε για ισότητα και δικαιοσύνη κι εμείς οι ίδιοι να τα καταπατάμε όταν βρισκόμαστε σε κάποια ανάγκη προσωπική ή της οικογένειάς μας. Δεν μπορούμε να μιλάμε για κοινωνικές αξίες, εξύψωση του κοινωνικού βίου, εξάλειψη της εγκληματικότητας, όταν τα ναρκωτικά περιφέρονται ελεύθερα, όταν στα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης προβάλλονται σκηνές βίας και εγκληματικότητας. Δεν μπορούμε να μιλάμε για ηθικό οικογενειακό βίο, όταν από την τηλεόραση προσβάλλεται ο έντιμος οικογενειακός βίος. Πως απαιτούμε σωστή συμπεριφορά από τους νέους μας, όταν τα σχολεία μας έπαυσαν να είναι παιδαγωγικά καθιδρύματα και έγιναν μεταπρατήρια φθηνών γνώσεων;

Αγαπητοί μου φίλοι, έχουμε σήμερα ασώτους υιούς, αλλά υπεύθυνοι δεν είναι εν πολλοίς οι άσωτοι. Αυτοί είναι τα θύματα των αντιφάσεων και της ανισορροπίας του κοινωνικού κατεστημένου. Αντί να ζητάμε την επιστροφή των ασώτων, μάλλον χρειάζεται γενναία ανασύνταξη της κοινωνικής μας ζωής σε όλους τους τομείς, ιδιαίτερα στον τομέα της παιδείας. Επιβάλλεται οι διάφοροι κοινωνικοί οργανισμοί να συνεργασθούν με ειλικρίνεια και εντιμότητα για πραγματική βοήθεια και συμπαράσταση των νέων με μία κατανόηση των συγχρόνων ανακατατάξεων. Μόνο έτσι θα μπορέσουμε να πούμε κι εμείς μαζί με τον ποιητή Κωνσταντίνο Καβάφη, για τους ανθρώπους που απαρτίζουν αυτούς τους κοινωνικούς οργανισμούς: «Τιμή σ’ εκείνους όπου στην ζωή των ώρισαν και φυλάγουν Θερμοπύλες» (Άπαντα, ποίημα «Θερμοπύλες», σελίδα 27).

Με αγάπη Χριστού,

π. Βασίλειος.