« ΚΥΡΙΑΚΗ Η΄ ΛΟΥΚΑ »

Στο σημερινό Ευαγγελικό ανάγνωσμα, αγαπητοί μου φίλοι, ακούσαμε την παραβολή του Καλού Σαμαρείτη. Στην παραβολή αναφέρεται ότι κάποιος που πήγαινε από την Ιεριχώ στα Ιεροσόλυμα έπεσε πάνω σε ληστές, οι οποίοι τον τραυμάτισαν και τον άφησαν μισοπεθαμένο. Από το σημείο εκείνο πέρασαν ένας λευΐτης κι ένας ιερέας, άνθρωποι της θρησκείας και οι δύο την εποχή εκείνη, και αδιαφορώντας τον προσπέρασαν. Πέρασε κι ένας Σαμαρείτης, ο «Καλός Σαμαρείτης» της παραβολής, ο οποίος τον περιέθαλψε με οίνο και έλαιο, τον επιβίβασε στο ζώο του και τον πήγε στο πανδοχείο, για να τον φροντίσει ο πανδοχέας. Στον δε πανδοχέα έδωσε δύο νομίσματα, λέγοντάς του πως θα του δώσει και ότι παραπάνω ξοδέψει, όταν θα επέστρεφε από εκεί που πήγαινε. Ο Σαμαρείτης δεν εγκατέλειψε τον άνθρωπο αβοήθητο, αλλά ενδιαφέρθηκε για την θεραπεία του.

Ο Καλός Σαμαρείτης είναι ο Χριστός. Ο τραυματισμένος είναι ο άνθρωπος που πάσχει μέσα στην αναζήτηση της αλήθειας, που όντας απομακρυσμένος από τον Θεό και ζώντας μέσα στην αμαρτία τραυματίζεται. Ο λευΐτης κι ο ιερέας είναι οι εκπρόσωποι της θρησκείας, είναι οι άνθρωποι του θρησκευτικού συστήματος, μέσα από το οποίο νεκρώνεται η ζωντανή σχέση με τον Θεό. Έτσι ο άνθρωπος την πίστη την κάνει «παράδοση» και την Ορθόδοξη πνευματικότητα την μετατρέπει απλώς σε υποχρέωση για την περιφρούρηση της θρησκευτικής κληρονομιάς, μέσα από την οποία οχυρώνεται και δικαιώνεται. Το πανδοχείο είναι η Εκκλησία. Ο Καλός Σαμαρείτης πηγαίνει τον τραυματισμένο άνθρωπο εκεί, για να θεραπευθεί. Το κρασί και το λάδι είναι τα Μυστήρια της Εκκλησίας. Είναι η Θεία Ευχαριστία και το Βάπτισμα.

Ο πανδοχέας είναι ο ποιμένας που φροντίζει την ψυχή. Τα δύο δηνάρια είναι η Παλαιά και η Καινή Διαθήκη, τα εφόδια στη διαποίμανση των ανθρώπων. Η ανταπόδοση είναι η άλλη ημέρα στην Βασιλεία των Ουρανών, όπου εκεί ο Χριστός θα αποδώσει τα απαραίτητα. Πολλά μπορούμε να παρατηρήσουμε. Θα σταθούμε όμως σε ένα μόνο σημείο. Στην έννοια της Εκκλησίας ως πανδοχείου. Η Εκκλησία, λοιπόν, είναι πανδοχείο, που σημαίνει ότι δέχεται τους πάντες. Γι’ αυτό και χρησιμοποιείται αυτή η λέξη. Δέχεται τους πάντες, για να τους αναπαύσει, να τους ξεκουράσει και να τους θεραπεύσει. Αλλά δεν είναι η μόνιμη κατοικία μας. Είναι πανδοχείο. Κανείς δεν έχει σαν μόνιμη κατοικία ένα πανδοχείο. Το πανδοχείο είναι μία προσωρινή κατάσταση. Άρα, στο σημείο αυτό αναφέρεται ο Κύριος στην προσωρινότητα της ζωής μας, αλλά και στην ευθύνη που έχουμε απέναντι σε αυτή την προσωρινή ζωή μας.

Στην Εκκλησία δίνεται η δυνατότητα θεραπείας του ανθρώπου, έτσι ώστε έτοιμος και υγιής να συνεχίσει την πορεία του για την μόνιμη κατοικία του, που είναι η Βασιλεία των Ουρανών. Η ζωή μας είναι εφήμερη, είναι ένα πανδοχείο. Κι ανάλογα τι στόχο θέτει ο άνθρωπος μέσα του, τι αξίες θέτει σε αυτή τη ζωή, αξιολογεί και την ύπαρξή του, καθορίζει και την ποιότητα της ύπαρξής του. Το μεγάλο πρόβλημα είναι ο θάνατος και η δυσκολία του ανθρώπου να τον αποδεχθεί. Και ο θάνατος νικιέται μόνο μέσα στην Εκκλησία του Χριστού. Η Ορθόδοξη Εκκλησία είναι σπουδαία γιατί κάθε Κυριακή εορτάζουμε την Ανάσταση του Χριστού. Δεν σώζει η Εκκλησία, γιατί έχει καλούς ιερείς ή γιατί έχει καλή παράδοση και ανέπτυξε την βυζαντινή αγιογραφία, την βυζαντινή μουσική και τον βυζαντινό πολιτισμό εν γένει. Η Εκκλησία σώζει, γιατί κεντρικό γεγονός της έχει την Ανάσταση του Χριστού, που δίνει και την ελπίδα της προσωπικής μας ανάστασης.

Αυτή τη στάση, όμως, δεν την ενστερνίζεται ο σύγχρονος άνθρωπος. Αυτή η στάση υπάρχει ως πρόκληση για εμάς, που βρισκόμαστε μέσα στον χώρο της Εκκλησίας και αγωνιζόμαστε. Το ζήτημα είναι να κάνουμε αυτόν τον εσωτερικό αγώνα, να υπερβούμε αυτή τη βιολογική ηθική μας, τη βιολογική μας αξιοπρέπεια και να στραφούμε σε αυτή την προοπτική: «Πως νικιέται ο θάνατος;» Όλη μας η αρρώστια είναι η προσπάθειά μας να λησμονήσουμε την αιωνιότητα και τον θάνατο. Και αυτό γιατί αμφιβάλλουμε ότι υπάρχει η μετά θάνατον ζωή και ότι νικήθηκε ο θάνατος. Αυτό, λοιπόν, που έχει ο άνθρωπος ανάγκη είναι να δει τη ζωή του, να την εκτιμήσει και να την χαρεί μέσα σε αυτή την προοπτική της νίκης του θανάτου. Έτσι έχει αξία το καλό. Έτσι έχει αξία η αρετή. Έτσι οποιοδήποτε ανθρώπινο γεγονός βρίσκει την υπαρξιακή του ομορφιά.

Αγαπητοί μου φίλοι, η κοινωνική προσφορά, η εργασία μου, η πατρίδα μου, όλα έχουν ομορφιά, εφόσον δεν εμποδίζουν και δεν υποκαθιστούν το γεγονός της Ανάστασης, αλλά μάλλον με ωθούν στον πολιτισμό της Ανάστασης. Αυτός τελικά είναι και ο λόγος ύπαρξης της Εκκλησίας. Αυτός τελικά είναι και ο λόγος της ζωής μας. Με αυτήν την έννοια, λοιπόν, κατανοούμε ότι είναι σχετική και η έννοια του ηθικού βίου του νόμιμου ανθρώπου. Τι να κάνουμε έναν άνθρωπο, ο οποίος είναι καλός, τηρεί το Σύνταγμα και τους νόμους, είναι νομοταγής, είναι όμως ανυποψίαστος μπροστά στην πρόκληση του θανάτου; Ποια αξία έχει η ηθική του, από τη στιγμή που είναι υποκείμενη στον θάνατο και είναι ένα βιολογικό γεγονός; Μόνο μέσα στην Εκκλησία μπορούμε να κατανοήσουμε το γεγονός του θανάτου και τελικά να τον νικήσουμε. Μακριά από την Εκκλησία του Χριστού οδηγούμαστε σε αδιέξοδα.

Με αγάπη Χριστού,

π. Βασίλειος.