« ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΗΣ ΑΠΟΚΡΕΩ »

«Ούτε γαρ εάν φάγωμεν περισσεύομεν, ούτε εάν μη φάγωμεν υστερούμεθα» (Α΄ ΚΟΡ. 8, 8). Στο σημερινό Αποστολικό ανάγνωσμα, αγαπητοί μου φίλοι, ο Απόστολος Παύλος μιλάει για το θεσμό της νηστείας. Η νηστεία κατά την Χριστιανική άποψη πρέπει να γίνεται αβίαστα, αγόγγυστα και ως εκούσια θυσία προς τον Θεό. Ο βαθύτερος σκοπός είναι η πνευματική άσκηση. Ο Απόστολος Παύλος αναφέρεται στα ειδωλόθυτα, τα οποία ως σφάγια δεν είχαν καμία ιερότητα για τον Χριστιανό. Συνιστά όμως ο Παύλος να προσέχουν οι δυνατοί στην πίστη μήπως με μία απρόσεκτη συμπεριφορά σκανδαλίσουν τους αδύνατους στην πίστη, όταν θα τους δουν να τρώνε ειδωλόθυτα με ένα πνεύμα ελευθερίας. Δηλαδή τους μιλάει για τη διάκριση που οφείλουν να έχουν ως Χριστιανοί. Δεν μπορεί ο Χριστιανός να αδιαφορεί για το αν σκανδαλίζει τους άλλους με μία πράξη του.

Ο Απόστολος Παύλος μας παρέχει την ευκαιρία να μιλήσουμε σήμερα για το θεσμό της νηστείας. Η νηστεία είναι αρχαιότατο θρησκευτικό φαινόμενο. Όλες οι θρησκείες περιλαμβάνουν το καθήκον της νηστείας. Όμως στην Χριστιανική πίστη προσλαμβάνει άλλο κύρος, αφού έχουμε εκούσια θυσία του ανθρώπου χωρίς ψυχολογικούς περιορισμούς και δεσμεύσεις.     Η νηστεία αποβαίνει μία πνευματική ασχολία του ανθρώπου που αποσκοπεί στην πνευματική ωφέλεια και δεν είναι μέσο επίδειξης. Είναι μέσο πνευματικής άσκησης που ενισχύει τον άνθρωπο σε πολλούς τομείς της ζωής του. Η καρδιά δεν μπορεί να μείνει σταθερή στην καθαρότητα και να μη μολυνθεί, αν δεν συντριβεί με τη νηστεία. Η εγκράτεια από τις τροφές μας βοηθά να αποφεύγουμε τα διάφορα πάθη και να αποκτάμε όσο γίνεται περισσότερες αρετές. Ο αγώνας του Χριστιανού πρέπει να είναι διαρκής!

Η περίοδος της νηστείας βοηθά να σκεφθούμε περισσότερο τα πνευματικά αγαθά και όχι τις υλικές τροφές. Παρέχει την ευκαιρία να εξοικονομούνται ευχερέστερα χρήματα για την άσκηση της φιλανθρωπίας. Η κραιπάλη, η γαστριμαργία, απαιτούν και πολλά χρήματα. Δικαιολογούνται μερικοί πως δεν έχουν να βοηθήσουν τον αδύνατο συνάνθρωπο. Η νηστεία είναι η ευκαιρία, προκειμένου να εξοικονομηθούν χρήματα για την άσκηση των έργων της αγάπης. Τη σύσταση αυτή την ακούμε στους ύμνους της Καθαρής Δευτέρας. Όπως μας διδάσκει ο Άγιος Σεραφείμ του Σάρωφ: «Αληθινή νηστεία είναι όχι μόνο το να στερηθείς εσύ το ψωμί, αλλά και να το δώσεις στον πεινασμένο». (Πνευματική Ανθολογία-Από τους βίους και τους λόγους Αγίων της Ρωσίας, σελίδες 262-263). Με τη νηστεία ξοδεύονται λιγότερα χρήματα. Το περίσσευμα πρέπει να δίνεται στους φτωχούς.

Αποφεύγοντας κρέατα και λιπαρά κατά την περίοδο της νηστείας καθαρίζουμε τον οργανισμό μας από περιττές και επιβλαβείς τοξίνες. Αποβάλλονται τα άχρηστα και ανανεώνεται ο οργανισμός μας. Η εγκράτεια σε υλικές τροφές είναι ωφελιμότατη για την υγεία μας, μία αλήθεια που ομολογείται και από την ιατρική επιστήμη. Όπως παρατηρεί η Παναγιώτα Καρακασίδου (διαιτολόγος-διατροφολόγος): «Η νηστεία είναι ένας τρόπος για την πρόληψη παθήσεων αλλά και σημαντικός παράγοντας στη διατήρηση της υγείας καθώς και στην ανάπτυξη των διανοητικών και πνευματικών λειτουργιών του ανθρώπου, ενώ παράλληλα φαίνεται ότι συσχετίζεται με τον περιορισμό της κατάθλιψης. («Τα οφέλη της νηστείας στην υγεία-Τι πρέπει να προσέξουν όσοι νηστεύουν», www.kathimerini.gr). Όσοι νηστεύουν και εγκρατεύονται έχουν λιγότερα προβλήματα με την υγεία τους.

Κυρίως η αποχή από ορισμένες τροφές καλοφαγίας, ασκεί τη θέλησή μας, για να επιτύχουμε και μία πνευματική νηστεία. Αυτό είναι το βαθύτερο νόημα της Χριστιανικής νηστείας. Η εκούσια νηστεία ασκεί τη βούληση να απόσχει και από κακές συνήθειες, πάθη και αδυναμίες. Δεν έχει νόημα η υλική νηστεία, όταν ο Χριστιανός δεν ασκείται να κόψει την κακή συνήθεια της βλασφημίας, της χαρτοπαιξίας, της μέθης, της δουλείας σε εφάμαρτα πάθη. Δεν έχει νόημα η υλική νηστεία, όταν η ψυχή του ανθρώπου είναι κυριευμένη από μίσος και φθόνο προς τον συνάνθρωπό του. Σε τέτοιες περιπτώσεις είναι άχρηστη και ανώφελη η υλική νηστεία. Γι’ αυτό χρειάζεται μεγάλη προσοχή όταν νηστεύουμε. Πρέπει να εστιάζουμε την προσοχή μας και στα πάθη τα οποία μας ταλαιπωρούν. Αξίζει τον κόπο να νηστέψουμε και από αυτά. Τότε μόνο θα έχει αξία η νηστεία μας από τις τροφές.

Αγαπητοί μου φίλοι, ο Απόστολος Παύλος στη σημερινή Αποστολική περικοπή μας διδάσκει να ξεχωρίζουμε τον τύπο από την ουσία. Αυτό είναι πολύ σημαντικό. Δυστυχώς εμείς οι Χριστιανοί εγκλωβιζόμαστε πολλές φορές στον τύπο και ξεχνάμε την ουσία. Η νηστεία είναι πνευματικό άθλημα ανάτασης της ψυχής και ωφέλεια του σώματος. Ο θεσμός της νηστείας αποβλέπει στον πνευματικό μας καταρτισμό, στην ενίσχυση της πνευματικής μας ζωής. Αν συγκρατήσουμε το στομάχι μας, θα μπούμε στον Παράδεισο. Γιατί η εγκράτεια είναι ο θάνατος της αμαρτίας, ο διώκτης των παθών, η αρχή της πνευματικής ζωής και το μέσο για την απόκτηση των αιωνίων αγαθών. Αντίθετα, η πολυφαγία στερεί από τον άνθρωπο τις πνευματικές δωρεές. Γι’ αυτό ας προβληματισθούμε με το θέμα της νηστείας. Αξίζει τον κόπο να κάνουμε έναν πιο έντονο πνευματικό αγώνα.

Με αγάπη Χριστού, 

π. Βασίλειος.